رهبر انقلاب اسلامی شامگاه سوم فروردین، با حضور در کنار پیکر مرحوم حجت‌الاسلام‌والمسلمین ریشهری، بر پیکر این عالم ربانی نماز اقامه کرده و سپس در جمع اعضای خانواده و برخی نزدیکان این مرحوم، طی سخنان کوتاهی، سوابق وزارت و قضاوت و خدمات وی در طول دوران انقلاب را منشأ خیر برای نظام دانستند. ایشان همچنین در پیام تسلیت به مناسبت درگذشت حجت‌الاسلام‌والمسلمین ریشهری نیز با اشاره به تقوا و سلامت نفس و مجاهدت مستمر این روحانی انقلابی، و همچنین تنوع عرصه‌های مجاهدت این عالم ربانی کم‌نظیر، فقدان وی را ضایعه‌ای تلخ و اندوهبار توصیف کرده بودند. از این رو، رسانه‌ی KHAMENEI.IR در گفتاری کوتاه از حجت‌الاسلام‌والمسلمین مروی تولیت آستان قدس رضوی و معاون سابق ارتباطات حوزوی دفتر مقام معظم رهبری نگاهی داشته است به پیام تسلیت رهبر انقلاب برای رحلت مرحوم ریشهری.
* واژه‌هایی پرمغز و بر مبنای شناخت
اگر پیام‌های صادر شده از سوی رهبر معظم انقلاب را مرور کنید، متوجه خواهید شد که این پیام‌ها به هیچ وجه با ادبیاتی یکنواخت و واژه‌هایی کلیشه‌ای نوشته نشده است و ایشان واژه‌های این پیام‌ها را با دقت بسیار انتخاب می‌کنند. از جمله‌ای این پیام‌ها، پیام تسلیت به مناسبت رحلت شخصیت‌هاست.
برای شروع بحث خاطره‌ای درباره‌ی مرحوم آیت‌اللّه‌العظمی حاج‌آقا حسین قمی نقل می‌کنم. پیش از مرحوم آیت‌اللّه‌العظمی بروجردی، حاج‌آقا حسین مرجعیت عامه‌ی شیعیان را بر عهده داشتند. ایشان ساکن مشهد بودند تا زمانی که رضاخان این بزرگوار را تبعید کرد. روزی به ایشان می‌گویند که یکی از بستگانِ یکی از مقلدان و ارادتمندان مشهور شما در بازار تهران فوت کرده و خوب است که تسلیتی برای ایشان تلگراف کنید. حضرت آیت‌اللّه حاج‌آقا حسین قمی می‌پذیرند و دستور می‌دهند که متنی آماده کنند. متن آماده می‌شود و به نظر ایشان می‌رسد تا امضا کنند. اما می‌بینند که در صدر مطلب نوشته شده که جناب فلانی، با تأثر و تأسف درگذشت خویشاوند جناب‌عالی را تسلیت عرض می‌کنم. ایشان روی آن «تأثر و تأسف» خط می‌کشد. می‌گویند: «آقا چرا خط کشیدید؟» ایشان پاسخ می‌دهند که: «من این مرحوم را نمی‌شناسم و از فوت ایشان هم هیچ تأثری بر من حادث نشده است. من به این آقا که از دوستان ماست تسلیت می‌گویم، ولی این مرحوم را که من نمی‌شناسم تا تأثر و تأسفی برای من حاصل شده باشد. پس اگر بنویسم با تأثر و تأسف، دروغ است.» به ایشان گفتند که مرسوم است در تسلیت‌ها این‌ها را می‌نویسند. ایشان هم فرمودند: «دروغ حتی اگر مرسوم باشد، قبحش از بین نمی‌رود.» هدفم از نقل این خاطره این بود که بگویم که رهبر انقلاب اسلامی نیز در نگارش متون پیام‌هایشان واژه‌ها را با دقت انتخاب می‌کنند و صرفا بر اساس کلیشه‌ها چیزی نمی‌نویسند. از این رو، هر واژه‌ای که به کار می‌برند بار معنایی ویژه‌ی خودش را دارد.
بنا بر این مقدمه، باید تأکید کنم که واژه‌های انتخاب‌شده در پیام تسلیت به مناسبت ارتحال مرحوم آیت‌اللّه ریشهری، همچون «سلامت نفس، پرهیزگاری، تقوا و انقلابی بودن» بسیار سنگین و خاص هستند؛ ضمن اینکه رهبر انقلاب اشاره کرده‌اند که آن مرحوم در همه‌ی اشتغالات متعددشان موفق بوده‌اند. این انتخاب واژه‌ها نیز بر اساس شناختی صورت گرفته است که خود ایشان از آن مرحوم دارند. لذا بهترین منبع مستند و موثق برای تعریف و تبیین شخصیت مرحوم آقای ریشهری همین پیام حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای است.
* چند برگ از دفتر خدمات پرسابقه
اما رهبر معظم انقلاب در پیام تسلیت و بعد هم در دیدار خانواده مرحوم ریشهری، خدمات پرسابقه‌ی آیت‌الله ریشهری را در مقام قضاوت و وزارت و ... همگی منشأ خیر برای نظام اسلامی دانستند.
* یکی از این خدمات مجاهدت‌آمیز در دوره وزارت ایشان، مربوط به قائله باند مهدی هاشمی بود. در دهه‌ی شصت، درافتادن با جریان انحرافی سیدمهدی هاشمی به مثابه‌ی خودکشی سیاسی بود؛ اما مرحوم ریشهری این کار را کرد و گویی آینده‌ی سیاسی خودش را نابود کرد. در آن زمان کسی نمی‌دانست دو یا سه سال بعد چه اتفاقی خواهد افتاد. آن‌ها در اوج قدرت بودند و هیچ صحبتی از تزلزل آن‌ها هم نبود. در واقع آیت‌اللّه ریشهری با ورود به این پرونده‌ی بسیار خطرناک گویی آینده‌اش را کاملاً به خدا سپرد. قطعا جز اخلاص هیچ عامل دیگری نمی‌توانست او را به این امر وادارد.
* اقدام سزاوار توجه دیگر آن مرحوم تأسیس دارالحدیث و احیای توجه به حدیث در حوزه‌های علمیه بود. در آن زمان علوم حدیث واقعاً در حال فراموش شدن و انزوا بود. در واقع پژوهش‌های حدیثی و رجالی و طبع و نشر گسترده‌ی کتاب‌های مختلف، همگی با همت مرحوم آقای ریشهری صورت گرفت. ایشان به پشتوانه‌ی گروه توانمندی که گرد آورده بودند، با موضوع‌بندی‌ها و ترجمه‌های زیبایشان از احادیث، به معنای واقعی حدیث را به متن زندگی مردم آوردند.
* در حرم حضرت عبدالعظیم نیز ایشان اقدامات بسیار مهمی انجام دادند. بنده در تهران نبودم اما تهرانی‌های قدیم اذعان دارند که وضعیت این حرم مطهر پیش از آقای ریشهری چه بود و اکنون چیست. چه کارهای عمرانی و فرهنگی ارزشمندی که در اینجا صورت گرفت و حقیقتاً این فضا و قبور مطهر این سه امامزاده‌ی بزرگوار زیر و رو شد!
* مرحوم آیت‌الله ریشهری در هر حوزه‌ای که ورود کرد موفق بود. بیست‌و‌چند سال در اوج عزّت و آبرومندی امیرالحاج بود. چند سال بدون کمترین لغزشی که برای نظام مسئله‌ای ایجاد کند، وزیر اطلاعات بود. وزارت را تأسیس کرد و بعد هم به‌خوبی آن را اداره کرد. هنوز هم بسیاری از زیبایی‌هایی که می‌توانیم در این وزارت ببینیم، متعلق به تفکر و دیانت و پرهیزگاری آقای ریشهری است.
ایشان هر جا که بود الحمدللّه منشأ خدمات بسیار بود و قطعاً همه‌ی این‌ها ذخیره‌ی آخرتش خواهد بود. ان‌شاءاللّه در اعلی‌علیین میهمان رحمت و رضوان الهی باشد.
به کوشش: مصطفی آجرلو
منتشر شده در پایگاه اطلاع رسانی رهبر معظم انقلاب
https://farsi.khamenei.ir/others-note?id=49942
