جلسه هفتم تفسیر قرآن کریم (1401/9/11)

rate

جلسه هفتم تفسیر قرآن کریم (1401/9/11)

۱۴۰۱/۰۹/۱۵0 دیدگاه993 مشاهده

بسم الله الرحمن الرحیم
الهی انطقنی بالهدی والهمنی التقوی
ادامه تفسیر آیات سوره آل عمران در شب جمعه در حرم عبدالعظیم حسنی علیه السلام
موضوع امشب، مناجات با خدا آیات ۱۹۰ تا ۱۹۴ سوره آل عمران می باشد. شیعه مفتخر استکه مناجاتهای فراوانی با خدا دارد.قبل تفسیر چهار نکته عرض می کنم : نکته اول اینکه ازهمسر پیغمبر(ص) پرسیدند : « عجیب ترین خاطره ای که از پیغمبر داری چیست؟ » عرض کرد : « نیمه شبی حضرت برای راز ونیاز برخواسته بود و وضو گرفت ، آن قدر گریه کرد که پیراهنش از اشک چشمانش خیس شد ، بعد به سجده رفت آن قدر گریه کرد که محل سجده اش خیس شد . به لحظات اذان صبح رسیدیم ، دیدیم بلال حبشی در زد ، پرسید : « یا رسول الله چه شده ؛ امشب آن قدر گریه می کنید ؟ » فرمود : « بلال؛ این آیات ۱۹۰ تا۱۹۵ سوره آل عمران نازل شده است. » نکته دوم اینکه امیرالمومنین ع فرمودند: « پس از نزول این آیات ، هر شب پیامبر (ص) در دل شب وهنگام سحر این آیات را می خواندند . »همه قرآن نورانی است ، ولی این آیات درخشنده تر هستند.
نکته سوم اینکه نوف بکالی از اصحاب امیرالمومنین( ع) که بعضی نوشته اند نگهبان ودربان امیرالمومنین (ع) بوده، می گوید: « یک شبی کار حکومتی زیاد بود. مولا فرمود که امشب دیگه به خانه نرویم وهمین جا در استانداری بخوابیم.من هم در حیاط استانداری دراز کشیده بودم که دیدم مولا این آیات را زمزمه می کنند ودر حیاط قدم می زنند. ایشان به من رسیدند وفرمودند : « ای نوف خوابی یا بیدار ؟ » گفتم : « نه آقا پلکهایم روی هم است ولی بیدارم . » فرمود : « خوشا به حال کسانی که از این کره خاکی واین دنیای مادی سفر کنند و با این آیات همراه باشند و به دنیای بالا عروج کنند. »
نکته چهارم اینکه امام صادق (ع) به یکی از اصحاب فرمود: « هرگاه مؤمن کار مهمی برای او پیش آید ، ۵ ربنا را بخواند که اگر این کار را بکند ، هم به چیزهایی که امید دارد می رسد و هم ازچیزهایی که می ترسد رهایی می یابد.شنونده پرسید: « فرزند رسول خدا (ص) منظورتان از ۵ ربنای چیست؟ » فرمود : « ۵ ربنایی که در آخر سوره آل عمران هست ؛ آیات ۱۹۰ تا 194 . »
هر مشکلی در زندگی داشتید به راهنمایی امام صادق (ع) ۵ ربنا را بخوانید.
آیه ۱۹۰: « إِنَّ فی خَلقِ السَّمَواتِ وَ الاَرضِ وَاختِلافِ اللَّیلِ وَالنَّهارِ لَآیاتٍ لِأُولِی الاَلبابِ »
پیامبر (ص) در دل شب به حیاط منزل می آمدند وبه ستاره ها خیره می شدند واشک میریختند واین آیات را می خواندند. حقیقت این است که در آفرینش آسمانها وزمین وآمد و رفت شب وروز نشانه هایی است برای خردمندان.
مردم! ما چقدر به نشانه های خدا توجه داریم؟ در عمرمان چند ساعت نشسته وبه عظمت آسمانها نگاه کردیم ، ما سرگرم گرفتاری های زندگی شدیم وغافلیم.آیا تا به حال به مرکز نجوم آستان حضرت عبدالعظیم علیه السلام سر زده اید؟یا تا به حال به موزه های شهر سر زده اید؟
زمین و کوهها ودریاها از اعجاب خلقت هستند.
دو تا از نشانه های خدا، روز وشب هستند.روز برای فعالیت و شب برای خواب و استراحت.ناگهان روز به شب تبدیل نمی شود و بالعکس.حدودا بیست دقیقه طول می کشد و خداوند با نرمی شب و روز رو به هم تبدیل می کند.باید مقداری راجع به روز وشب مطالعه کنیم.ما چهار فصل داریم و فواصل روز در فصلها مختلف است ، باید توجه کنیم چه کسی این را برنامه ریزی می کند.
اختلاف به دو معنی است : اولی به معنای تفاوت ودومی به معنای رفت وآمد.
اختلاف لیل ونهار یعنی در رفت و آمد شب وروز نشانه هایی است برای خردمندان .

خدا را از راه آیات ونشانه هایش بشناسیم
یکی از یاران امام صادق (ع) به اسم مفضل ، به یک دکتر هندی برخورد کرد که تبلیغ بی دینی می نمود و راجع به انکار خدا صحبت می کرد . مفضل عصبانی شد و به او ناسزا گفت ، دکتر هندی از مفضل پرسید: « تو شاگرد چه کسی هستی؟ » گفت : « امام صادق (ع) » . دکتر هندی گفت : « من به استادت این حرفها را زدم واستادت خیلی نرم و منطقی بود. » مفضل اندوهگین شد و خدمت امام صادق (ع) آمد وگفت : « ای پسر پیغمبر؛ توحید را برای من بیان بفرمایید . » امام صادق (ع) فرمودند : « توحید یعنی خدا یکی است ودوتا نیست . » گفت : « نه ، این را می دانم . توحیدی که من بتوانم با منکرین بحث کنم را بفرمایید. » امام فرمود: « فردا صبح بیا. » فردا صبح زود آمد وامام صادق (ع) تا ظهر برای او توحید را بازگو کرد . روزهای بعد نیز آمد تا اینکه مجموعه فرمایشات امام صادق (ع) یک کتاب شده به نام توحید مفضل که به فارسی هم ترجمه شده است .در این کتاب امام یک روز درباره آسمانها ، یک روز درباره انسان واعضای بدنش ، یک روز درباره دنیای گیاهان صحبت کرده است.
آیه ۱۹۱: خردمندان چه کسانی هستند؟ یعنی عاقلان .
الَّذینَ یَذکُرونَ اللهَ قِیاماً وَ قُعودًا وَ عَلَی جُنوبِهِم وَ یَتَفَکَّرونَ فی خَلقِ السَّمَواتِ وَ الاَرضِ رَبَّنا ما خَلَقتَ هَذا باطِلًا سُبحانَکَ فَقِنا عَذابَ النّارِ .
عاقلها پیوسته به یاد خدا هستند ، در تمام حالات ایستاده ، نشسته ، به پهلو خوابیده ، از خدا غافل نمی شوند.
ذکر خدا را در دل وبر لب دارند. « یذکرون » صیغه مضارع است ؛ یعنی پیوسته از خدا غافل نمی شوند.
« وَ یتفکرون » ؛ عاقل ها اندیشه می کنند و بی تفاوت نیستند.
برگ درختان سبز در نظر هوشیار هر ورقش دفتری است در نظر هوشیار
عاقلها دو نشانه دارند: اولی ذکر و دومی فکر .
هم خدا را یاد می کنند و هم در خلقت خدا فکر می کنند . یک قطره آب به یک نوزاد تبدیل می شود ، این جز با قدرت خدا ممکن نیست.
کسی که خدارا قبول نداشت ، برای بحث وارد خانه امام صادق ع شد.تخم طاووسی جلو امام صادق (ع) بود. امام فرمود : « از همین تخم طاووس من خدا را برای تو اثبات می کنم . » فرمود: « قبول داری این تخم طاووس هست ؟ » ،گفت : « آری ؛ با چشمم می بینم ». فرمود : « الان یک جوجه داخل تخم هست که پرهای رنگارنگ دارد ، چه کسی آن را نقاشی کرده است ؟ نقاش داخل تخم طاووس هست یا بیرون ؟ چه کسی به آن رشد می دهد و او را اندازه گیری می کند ؟ » آن شخص ساکت ماند .
مرحوم ری شهری در یک کتاب مناظرات ایدئولوژی ، مناظرات پیامبر وائمه علیهم السلام را با مشرکین جمع آوری کرده بود .
خردمندان اول ذکر و دوم فکر می کنند که نتیجه اش این می شود : « رَبَّنا ما خَلَقتَ هَذَا باطِلًا سُبحانَکَ فَقِنا عَذابَ النّارِ »
اگر فکر کنیم ، در دستگاه خلقت چیزی که به فکرمان می رسد این است که خدا این جهان را بی هدف نیافریده است .
دانشمندان که علوم مختلف را می شناسند ولی خدا شناس نیستند ، باید دست خدا را ببینیم وبه خدا پی ببریم.
من که با خدا مناجات می کنم یک درخواستی از خدا دارم ، خدایا این جهان را با عظمت آفریدی پس« فَقِنا عَذابَ النّارِ » ؛ یعنی ما را از عذاب آتش برهان.
ما غافل شدیم سرگرم خوردن وپوشیدن وخوابیدن شدیم واز هدف خلقتمان دور شدیم.
آیه ۱۹۲: « رَبَّنا اِنَّکَ مَن تُدخِلِ النّارَ فَقَد اَخزَیتَهُ وَما لِلظّالِمینَ مِن اَنصارٍ »

دعایی در سبک زندگی شیعیان در شبهای ماه رمضان خوانده می شود و ما در شبهای قدر میخوانیم ودر این دعا خدا را به هزار و یک اسم صدا می زنیم که دعای جوشن کبیر نام دارد . «جوشن» یعنی زره ، پس دشمنانی به اسم شیاطین هستند که به ما تیر اندازی می کنند ؟ از قبیل آنها شیاطین ودوستان بد هستند . زره باعث می شود تیرهای آنها به بدن ما آسیب نزند.
بعد از هر ده اسم در این دعا یک تقاضا از خدا داریم : « سُبحانَکَ یا لا اِلَهَ اِلّا اَنتَ الغَوثَ الغَوثَ خَلِّصنا مِنَ النّارِ »
خدا تو منزهی وبه مناجات ما احتیاجی نداری، ما به تو محتاجیم ، « الغوث » یعنی کمک خواستن در وقت ناچاری ، خطری وجود دارد به نام آتش و جدی است و ما از آتش به خدا پناه می بریم.
دعای جوشن را جبرئیل به پیامبر (ص) تعلیم داد وامیرالمومنین (ع) به فرزندش فرمود: « حسین جان این دعا را به کفن من بنویس. »
دعای دیگری هم در ماه رمضان می خوانند که شصت و چند بار در آن طلب دارد و آن دعای مجیر است. « مجیر» یعنی پناه دهنده ، جمله ای که تکرار می کنیم . « اَجِرنا مِنَ النّارِ یا مُجیرُ » یعنی ای خدای پناه دهنده ، ما را از آتش برهان.
در آیه ۲۰۱ سوره بقره داریم: « رَبَّنا آتِنا فِی الدُّنیا حَسَنَة وَ فِی الآخِرَةِ حَسَنَة وَ قِنا عَذابَ النّارِ »
آتش جهنم جدی است. عاقلها از جهنم میترسند وبرایش حساب باز می کنند .
پروردگارا؛ « اِنَّکَ مَن تُدخِلِ النّارَ فَقَد اَخزَیتَهُ » تو هرکسی را به آتش بیفکنی ، اورا رسوا وخوار ساخته ای .
« وَ ما لِلظّالِمینَ مِن اَنصارٍ » ستمگران در جهنم یار ویاوری ندارند .
ظالم کسی است که ظلم کند.ظلم به خدا ، به مردم و به خودش ، ولی اگر به خودمان هم ظلم کنیم ، ظالمیم ، ما جوانی سلامتیمان را از دست دادیم و به خودمان و به همسر و بچه و همسایه ظلم کردیم وظالم دستش خالی است و در اینجا داریم : « وَ ما لِلظّالِمینَ مِن اَنصارٍ »
آیه ۱۹۳ : « رَبَّنا اِنَّنا سَمِعنا مُنادِیًا یُنادِی لِلاِیمَانِ اَن آمِنوا بِرَبِّکُم فَآمَنّا ، رَبَّنا فَاغفِرلَنا ذُنوبَنا وَکَفِّر عَنّا سَیِّئاتِنا وَ تَوَفَّنا مَعَ الاَبرارِ »
از کجا خدارا بشناسیم ودستوراتش را بدانیم ؟ از راه پیامبران وامامان وعلما
این آیه نشانه به نبوت وامامت دارد .
پروردگارا ما پیام پیغمبر را شنیدیم ، پیام امامان راشنیدیم .« اَن آمِنُوا بِرَبِّکُم » که به پروردگارتون ایمان بیاورید .

ما هم ایمان آوردیم ؛ اما مشکلی داریم ، در پرونده اعمالمان گناه داریم ، جرائم داریم.
« رَبَّنا فَاغفِر لَنا ذُنوبَنا » پروردگارا گناهان ما را بیامرز .
« وَ کَفِّر عَنّا سَیِّئاتِنا » و روی سیئات ما پرده بینداز .
گاهی مجرمی را در میدان می آورند و می گویند این مجرم است ولی ما می بخشیم ، ولی او تا آخر عمر نمی تواند سر بلند کند ، ولی ما از خدا می خواهیم هم ببخشد هم بپوشاند .
در قیامت آیا ممکن است خداوند روی گناهانمان پرده بیندازد؟ بله ؛ خداوند مهربان است .
راهش این است که اگر دیگران هم در حق ما بدی کردند ، بدون آبرو ریزی ما هم آنها را ببخشیم.
« وَ تَوَفَّنا مَعَ الاَبرارِ » خدایا ما را همراه یا در راه خوبان بمیران .
چه کسی خوب می میرد؟ کسی که خوب زندگی کند.
ما در زیارت عاشورا از خدا می خواهیم : « اَلَّلهُمَّ اجعَل مَحیایَ مَحیا مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ مَماتی مَماتَ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ »
چه کسی مردنش مثل ائمه وشهیدان است ؟ کسی که خوب و مثل آنها زندگی کند.
باید التماس کنیم واز خدا بخواهیم جان دادن ما زیبا باشد .امام باقر (ع) نشسته بودند، کسی وارد شد . ایشان پرسیدند : « شما چه کسی هستید ؟ » گفت : « من عزراییل هستم . » امام باقر (ع) پرسید : « آمده اید جان مرا بگیرید ؟ » گفت : « نه ، به زیارت شما آمده ام . » امام باقر (ع) فرمودند : « شنیده ام بعضی را که می خواهید جانشان رو بگیرید ، با دسته گل می روید . آنها چه کسانی هستند ؟ » عزراییل (ع) پنج جمله گفت که یکی از آنها این بود : آنها که به پدر ومادرشان نیکی می کنند ، جان دادنشان آسان خواهد بود .
« رَبَّنا وَ آتِنا ما وَعَدتَنا عَلَی رُسُلِکَ »
پروردگارا رسولانت به ما وعده هایی دادند ، آن وعده ها را محقق بفرما .
« وَ لا تُخزِنا یَومَ القِیامَةِ » ؛ خدایا آبروی ما رو روز قیامت نبر .
حدیث داریم که وقتی در روز قیامت زنده می شویم ، همه آنهایی را که در دنیا ما را می شناختند ، خدا نزد ما می آورد و در دادگاه اعمال ما حاضر می شوند .
آخرین خواسته اینستکه ما را در روز قیامت رسوا نکن .
امام رضا (ع) فرمودند: « هرکس به زیارت من بیاید ، سه جا به زیارتش می روم : یکی آنجا که می خواهند دادگاهش را تشکیل دهند و من می آیم و سفارش او را به قاضی می کنم ، می گویم که او از زائران ما بوده است . »
علامه مجلسی (ره) در بحار الأنوار حدیثی نقل کرده است : وقتی ما می خواهیم از این دنیا به آن دنیا برویم ، پیامبر واهل بیت علیهم السلام به پیشواز ما می آیند و سفارش ما را می کنند .
« اِنَّکَ لا تُخلِفُ المیعادَ » ؛ پروردگارا ؛ تو خلف وعده نمی کنی.
والسلام علیکم ورحمه الله