طلوع خورشیدِ امامت ازافقِ کعبه، یکی از ده ها مناقب ویژه مولای متقیان، امیر مؤمنان علیه السلام است که در میان اوّلین و آخرین، احدی در این فضیلت با آن حضرت شریک نیست.
ما در این نوشتار در پی آنیم که با اختصار، اعتراف بزرگان جهان اسلام ـ از شیعه و سنّی ـ از محدّثان، مورّخان، نسب شناسان، تراجم نویسان و سخن سرایان را ، به ترتیب تسلسل زمانی، در ضمن چندین فصل بازگو نماییم:
فصل اوّل:تصریح و تأکید علمای اهل سنّت
1 ـ ابوعثمان، عمرو بن بحر، مشهور به «جاحظ» صاحب کتاب «البیان و التّبیین»، متوفّای 255 ه . ق . در رسالهای که در باره فضایل بنی هاشم نوشته، از ولادت امیر مؤمنان علیه السلام در آن مکان مقدّس سخن گفته است.
متن این رساله را قندوزی در «ینابیع المودّه» درج کرده است
2 ـ پیشتاز مورّخان، علی بن حسین مسعودی، متوفّای 333 ه . ق . در کتاب گران سنگ «مروج الذّهب» که در طول بیش از یکهزار سال، یکی از استوارترین منابع مورد اعتماد مورّخان است، با صراحت و قاطعیّت اعلام میدارد که:
«ولادت آن حضرت در درون کعبه واقع گردید.»
و در کتاب دیگرش «اثبات الوصیّه» تأکید میکند که:
«هرگز پیش از ایشان و یا بعد از ایشان احدی در درون کعبه به دنیا نیامده است.»
3 ـ مورّخ شهید، ابوزکریّا، یزیدبن محمدبن أیاسبن قاسمازدی، متوفّای334 ه . ق. در کتاب خود «تاریخ موصل» از ولادت آن حضرت در درون کعبه سخن گفته، می افزاید:
«به جز امیر مؤمنان علی بن ابیطالب علیه السلام ، هیچ خلیفه دیگری در کعبه متولّد نشده است.»
4 ـ محدّث خبیر، محمد بن علی بن اسماعیل شافعی، مشهور به «ابن قفّال» متوفّای 365 ه . ق . مینویسد:
«فاطمه بنت اسد به هنگام زایمان وارد کعبه شد و علی علیه السلام را در آنجا به دنیا آورد.
گفته میشود به جز علی علیه السلام احدی در آنجا متولّد نشده است.»
5 ـ حافظ، ابوعبداللّه محمدبن عبداللّه مشهور به «حاکم نیشابوری» در کتاب بسیار معروفش «مستدرک صحیحین» مینویسد:
«به تواتر رسیده است که فاطمه بنت اسد، امیر مؤمنان ـ کرّم اللّه وجهه ـ را در خانه کعبه به دنیا آورد.» 6 ـ ابوالحسن، علی بن محمد واسطی شافعی، مشهور به «ابن مغازلی»، متوفّای 483ه . ق . در کتاب ارزشمند «مناقب علیبن أبی طالب» به تفصیل، داستان ولادت امیر مؤمنان علیه السلام در درون کعبه را با سلسله اسناد خود، نقل کرده است.
7 ـ کمال الدّین، ابوسالم، قاضی محمد بن طلحه شافعی، متوفّای 625 ه . ق . در کتاب پر ارج «مطالب السّؤول» مینویسد:
«علی بن ابی طالب علیه السلام در درون کعبه معظّمه در بیت الحرام دیده به جهان گشود.»
8 ـ شمس الدّین، ابوالمظفّر، یوسف بن قز اوغلی، مشهور به «سبط ابن جوزی» در کتاب پر ارج «تذکرة الخواص» مینویسد:
«در روایت آمده است که فاطمه بنت اسد حامله بود، برگرد خانه طواف میکرد، ناگهان درد زایمان گرفت، درِ کعبه به رویش باز شد، فاطمه به اندرون کعبه در آمد و علی[ علیه السلام ] را در آنجا به دنیا آورد.»
9 ـ ابوعبداللّه، محمد بن یوسف بن محمد قرشی، مشهور به «گنجی شافعی»، متوفّای 658 ه . ق . در کتاب گرانسنگ «کفایة الطّالب» مینویسد:
«امیر مؤمنان علی بن ابی طالب علیه السلام ، در شب جمعه، 13 رجب، سی سال گذشته از عام الفیل، در مکّه معظّمه، در درون کعبه، دیده به جهان گشود. و هرگز مولود دیگری جز او ـ پیش از او و یا بعد از او ـ در خانه کعبه زاده نشد. این میلاد فرخنده، فضیلت و کرامتی برای او و فضیلت و شکوهی برای خانه خداست.»
10 ـ مورّخ شهید، هندوشاه بن عبداللّه نخجوانی، در کتاب ارزشمند «تجارب السّلف» که آن را در باره خلفا و وزرا در سال 724 ه . ق . به رشته تحریر در آورده، مینویسد:
«علی علیه السلام در درون کعبه دیده به جهان گشود... به هنگام تولّد مادرش او را «حیدر» نام نهاد و حیدر به معنای شیر است.»
11 ـ مورّخ گرانمایه، حمداللّه بن ابی بکر بن احمدبن نصر مستوفی، متوفّای 750 ه . ق . در کتاب پر ارج «تاریخ گزیده» مینویسد:
«امیر المؤمنین علی علیه السلام ، عمّ زاده رسول اللّه صلی الله علیه وآله وسلم مادرش فاطمه بنت اسدبن هاشم، ولادتش در درون کعبه... سنه 30 عامالفیل، موافق با 911 اسکندری، 8 سال گذشته از پادشاهی پرویز.»
12 ـ جمال الدّین محمدبن یوسف بن حسنبن محمد زرندی حنفی مدنی، متوفّای 750 ه . ق . در کتاب ارزشمند «نظم دُرَرِ السمطین» از احمد حنبل روایت کرده:
«ولادت امیر مؤمنان علیه السلام در درون کعبه اتّفاق افتاد.»
13 ـ حافظ شمس الدّین، ابوعبداللّه محمدبن احمد ذهبی، متوفّای 848 ه . ق . در «تلخیص مستدرک صحیحین» که در ذیل مستدرک حاکم به طبع رسیده، متن عبارت حاکم نیشابوری را نقل کرده، مینویسد:
«اخبار به حدّ تواتر رسیده که علی بن ابی طالب در درون کعبه دیده به جهان گشود.»
14 ـ قاضی شهاب الدّین دولت آبادی، متوفّای 849 ه . ق . داستان ولادت آن حضرت را نقل کرده و تصریح نموده که در داخل کعبه واقع شده.
15 ـ نور الدین علی بن محمد بن صبّاغ مالکی، متوفّای 855 ه . ق . در کتاب گرانسنگ «الفصول المهمّه» مینویسد:
«علی علیه السلام به روز جمعه، 13 رجب، سی سال گذشته از عام الفیل، 23 سال پیش از هجرت، در مکّه معظّمه، در میان بیت اللّه الحرام چشم به جهان گشود... پیش از آن حضرت، هرگز احدی در بیتالحرام متولد نشد. این برتری، ویژه آن حضرت است. که خداوند برای ظاهر ساختن مرتبت و مقام و شکوه حضرتش به ایشان عطا فرموده است.»
16 ـ مورّخ شهید، فخرالدین محمدبن ابی داود، سلیمان بن اکتی، متوفای 891 ه . ق . در کتاب «روضة اولی الألباب» مشهور به «تاریخ بناکتی» مینویسد:
«روز آدینه، سیزدهم ماه رجب، سنه ثلاثین از سال فیل، در حرم کعبه به وجود آمد. پیش از او و بعد از او هیچ فرزندی در خانه کعبه به وجود نیامده است.»
17 ـ عبد الرّحمن جامی، متوفّای 898 ه . ق . در کتاب «شواهد النّبوة» ولادت آن حضرت را در درون کعبه روایت کرده است.
18 ـ مورّخ شهید، محمد میرخواند، پسر خاوند شاه، متوفّای 903 ه . ق . در کتاب ارزشمند «روضة الصّفا» مینویسد:
«ولادت آن حضرت به روایتی در 13 رجب، سی سال گذشته از واقعه فیل، و به روایتی 28 سال بعد از سال فیل، اتفاق افتاد؛ زیرا مادرش کعبه را طواف میکرد، پس مشیّت الهی او را به درون کعبه آورد. زمان زایمانش فرا رسید و در درون کعبه به دنیا آورد. چنین سعادتی از آغاز خلقت تا پایان جهان، برای احدی میسّر نشده است. درستی این روایت در میان تاریخ نویسان و سیره نویسان بدون تردید است. این قضیّه فراتر از آن است که شک و تردیدی در آن راه یابد.»
شد او دُرّ و بیتالحرامش صدف کسی را میسّر نشد این شرف
19 ـ سید نور الدّین، علی بن عبداللّه سمهودی شافعی، صاحب کتاب ارزشمند «وفاء الوفا بأخبار دار المصطفی»، متوفّای 911 ه . ق . در کتاب «جواهر العقدین» ولادت آن حضرت را در درون کعبه، به نقل از ابن صبّاغ مالکی آورده است.
20 ـ نسب شناس مشهور، تاج الدّین محمدبن حمزة بن زهره رفاعی، نقیب حلب، متوفّای 921ه . ق . در کتاب ارزشمند «غایة الاختصار، فی اخبار البیوتات العلویّه المحفوظة من الغبار» مینویسد:
«ولادت آن حضرت در درون کعبه واقع شد.»
این بود بیست نمونه از منابع مورد اعتماد و استناد علمای اهل سنّت، از محدّثان، مورّخان، سیره نویسان، تراجم نویسان، نسب شناسان و دیگر پژوهشگران، که تا یک قرن پیش، در آثار گرانقدر خود به ولادت مولای متقیان امیر مؤمنان علیه السلام در درون کعبه تصریح و تأکید نموده اند و اگر بخواهیم به دیگر آثار موجود در این رابطه، به ویژه در قرن اخیر اشاره کنیم، به درازا خواهد کشید
فصل دوّم : تصریح و تأکید علمای شیعه
1 ـ ابوجعفر محمد بن علیبن حسینبن موسیبن بابویه قمی، مشهور به «شیخ صدوق» متوفّای 381 ه . ق . داستان ولادت امیر مؤمنان علیه السلام را با سلسله اسناد خود به تفصیل از یزید بن قعنب روایت کرده که در فرازی از آن مینویسد:
«من با عباس بن عبدالمطلب و گروهی از تیره عبد العزّی در برابر بیت اللّه الحرام نشسته بودیم، که ناگهان فاطمه بنت است، مادر امیر مؤمنان علیه السلام ، که در ماه نهم حاملگی بود و درد زایمانش گرفته بود، وارد شد و گفت: پروردگارا ! من به تو ایمان دارم و به گفتار جدّم ابراهیم خلیل علیه السلام که بنیان گذار این خانه کهن بود، باور دارم. تو را سوگند میدهم به حق بنیانگذار این بیت و به حق مولودی که در شکم دارم، که این زایمان را بر من آسان نمایی. پس مشاهده کردیم که دیوار کعبه از ناحیه پشت شکافته شد، فاطمه به درون کعبه رفت و دیوار کعبه متصل شد.
هر چه تلاش کردیم که قفل کعبه را باز کنیم، ممکن نشد، پس متوجّه شدیم که این امری است الهی.
روز چهارم در حالی که امیر مؤمنان علیه السلام را روی دست گرفته بود، از کعبه بیرون آمد.»
آنگاه مشروح گزارش ولادت را از زبان فاطمه بنت است نقل میکند.
2 ـ محمد بن حسین بن موسی، مشهور به «سید رضی» گرد آورنده «نهج البلاغه» متوفّای 406 ه . ق . در کتاب پر ارج، «خصائص الأئمّه» مینویسد:
«امیر مؤمنان در 13 رجب، سی سال بعد از عامالفیل، در بیتاللّهالحرام دیده به جهان گشود... ما جز او کسی را نمیشناسیم که در درون کعبه دیده به جهان گشوده باشد.»
3 ـ شخصیّت برجسته جهان تشیّع، ابوعبداللّه محمدبن محمدبن نعمان، مشهور به «شیخ مفید» متوفّای 413 ه . ق . در کتاب گرانسنگ «ارشاد» مینویسد:
«امیر مؤمنان علیه السلام در روز جمعه، 13 رجب، سال 30 بعد از عامالفیل، در درون بیت اللّه الحرام متولّد شد. هرگز پیش از او و یا بعد از او، مولود دیگری در درون کعبه متولّد نشده است. و این کرامت بزرگی است که از سوی پروردگار متعال به آن حضرت عطا شده است.»
شیخ مفید در کتاب «مقنعه» نیز این حقیقت را بازگو نموده و همچنین در کتاب «مسارّ الشّیعه» آن را از مسلمّات تاریخ بر شمرده و آن روز را روز شادی اهل ایمان معرّفی کرده است.
4 ـ دانشمند جلیلالقدر جهان تشیع، سیّد مرتضی علم الهدی، متوفّای 436 ه . ق . در شرح قصیده مذهّبه سیّد حمیری مینویسد:
«روایت شده که فاطمه بنت اسد، آن حضرت را در درون کعبه به دنیا آورد. در این فضیلت او را هماوردی نیست.»
5 ـ نسّابه معروف، نجم الدّین ابوالحسن، علی بن ابی الغنائم مشهور به «ابن صوفی» متوفّای بعد از 443 ه . ق . در کتاب گران سنگ «المجدی» مینویسد:
«فاطمه بنت اسد. امیر مؤمنان علیه السلام را در درون کعبه به دنیا آورد. هرگز پیش از او یا بعد از او، کسی در آنجا تولّد نیافته است.»
6 ـ علامه بزرگوار، ابوالفتح محمدبن علیبن عثمان کراجکی، فقیه، محدّث و متکلّم، از شاگردان شیخ مفید، متوفّای 449 ه . ق . در کتاب ارزشمند «کنز الفوائد» مینویسد:
«فاطمه بنت اسد، طبق عادت همیشگی، به اندرون کعبه در آمد، اتّفاق افتاد که درد زایمان گرفت و حضرت علی علیه السلام را در درون کعبه به دنیا آورد.»
7 ـ مقدم علمای شیعه، پیشوای طایفه امامیه، ابوجعفر محمدبن حسن، معروف به «شیخ طوسی» متوفّای 460 ه . ق . در کتاب پر ارج «تهذیب» که سوّمین کتاب از کتب اربعه می‌باشد، میفرماید:
«امیر مؤمنان، در مکّه معظّمه، در درون کعبه، در شب جمعه 13 رجب، سی سال گذشته از عامالفیل دیده به جهان گشود.»
شیخ طوسی در کتاب «مصباح» نیز این حقیقت را بیان کرده است.
8 ـ پیشتاز مفسّران، امینالاسلام، فضلبن حسنبن فضل طبرسی، صاحب تفسیر بینظیر «مجمع البیان» متوفّای 548 ه . ق . در کتاب گرانسنگ «إعلام الوری بأعلام الهدی» پس از بیان تاریخ ولادت و اینکه در درون کعبه انجام یافته، مینویسد:
«هرگز در داخل کعبه، جز او مولودی قبلاً و یا بعدا متولّد نشد. و این فضیلتِ ویژهای است که خداوند با او عطا فرمود و قدر و منزلتش را شکوهمند و والا نمود.»
علامه طبرسی این حقیقت را در کتاب «تاج الموالید» نیز آورده است
9 ـ متتبّع بی نظیر، رشیدالدین، محمدبن علیبن شهراشوب سروی، متوفّای 588ه . ق . در کتاب گران سنگ «مناقب آل ابی طالب» مینویسد:
«مولود پاک از تبار پاکان، در پاکترین مکان ها دیده به جهان گشود. کجا برای غیر او چنین شرافت و کرامتی یافت میشود؟! شریف ترین نقاط دنیا حرم مطهّر در مکه معظمه است. شریف ترین نقطه حرم، مسجد الحرام است. شریف ترین نقطه مسجدالحرام کعبه است. هرگز مولود دیگری در خانه خدا متولد نشده است. کسی که در چنین مکان مقدسی دیده به جهان گشوده، برترین شرافت ها و کرامت ها را دارد.
به خصوص که در روز جمعه متولد شد، که سیّد الأیّام است و در ماه رجب که ماه حرام است. هرگز مولودی در این شرافت و کرامت شریک مولای متقیان نیست.»
10 ـ دانشمند جلیل القدر، شمسالدین، یحییبن حسنبن حسین اسدی حلّی، معروف به «ابن بطریق» متوفّای 600 ه . ق . در کتاب «العمده» با قاطعیّت تمام، ولادت آن امام همام را در روز جمعه، 13 رجب، به سال 30 از عا الفیل، در درون کعبه بیان کرده، میفرماید:
«جز او هرگز احدی در درون کعبه متولّد نشده است.»
11 ـ سید رضیالدّین، ابن طاووس، متوفّای 664 ه . ق . در کتاب پر ارج «اقبال الأعمال» مینویسد:
«در روایت آمده است که مولای ما علیبن ابیطالب علیه السلام به روز جمعه، 13 رجب، 12 سال پیش از بعثت، در میان کعبه دیده به جهان گشود.»
12 ـ وزیر فرزانه، بهاء الدین علی بن عیسی اربلی، متوفّای 692 ه . ق . در کتاب پر ارج «کشف الغمه» پس از بیان تاریخ ولادت آن حضرت مینویسد:
«هرگز مولود دیگری، پیش از او یا بعد از او در درون کعبه متولد نشد. و این امتیاز ویژه آن حضرت، از سوی پروردگار متعال است، که برای اظهار منزلت رفیع و مقام والای اوست.»
13 ـ علامه گرانقدر، عمادالدّین محمدبن علیبن حمزه طوسی، مشهور به «ابن حمزه» از علمای برجسته قرن ششم، در کتاب پر ارج «ثاقبالمناقب» که به سال 560 ه . ق . آن را تألیف کرده، روایت یزیدبن قعنب را مطابق نقل عللالشرایع، معانیالأخبار، امالی صدوق، بشارة المصطفی، کشف الیقین و روضة الواعظین نقل کرده است.
در این روایت به شکافته شدن دیوار، اقامت سه روزه فاطمه بنت اسد و مباهات وی به این سعادت بزرگ، و ولادت امیر مؤمنان علیه السلام در درون کعبه تصریح شده است.
14 ـ سدید الدّین، ابوالفضل، شاذان بن جبرئیل قمی، از علمای برجسته قرن ششم، «ازاحة العلّه» که در سال 558 ه . ق . از تألیف آن پرداخته،در کتاب ارزشمند «الفضائل» روایت ولادت آن حضرت را از طریق جابربن عبداللّه انصاری، از رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم نقل کرده، در پایان، سخنان حضرت ابوطالب علیه السلام را نقل کرده، که در کوچه های مکّه فریاد میزد:
«هان ای مردمان! امشب حجّت خدا، در درون خانه خدا متولد شد.
امشب ولی خدا، در حرم خدا، و در درون کعبه دیده به جهان گشود.»
وی همچنین داستان بسیارجالبی را در همین رابطه در کتاب«روضه»نقل کرده است.
از میان صدها منبع مورد اعتماد و استناد از شخصیت های برجسته جهان تشیّع، فقط به 14 نمونه، بسنده میکنیم
فصل سوّم : تصریح مورّخان مسیحی
ده ها مورّخ مسیحی کتاب های مفصل و مستقلی به صورت نظم و نثر درباره شخصیت والای آن حضرت به رشته تحریر در آورده، به ولادت آن حضرت در درون کعبه تصریح کردهاند، که چند نمونه از آنها را میآوریم:
1 ـ جرج سجعان جرداق، دانشمند برجسته معاصر، در کتاب کم نظیر «الامام علی صوت العدالة الانسانیّة» به ولادت آن حضرت در درون کعبه تصریح کرده است.
2 ـ روکسبن زائد عزیزی، نویسنده معاصر مسیحی، در کتاب پر ارج، «الامام علی اسد الاسلام و قدّیسه» در این رابطه مینویسد:
«ولادت امام علی به روز جمعه، 13 رجب الحرام، 30 سال بعد از عامالفیل، در مکه معظّمه، در داخل بیت اللّه الحرم واقع شد.»
3 ـ دکتر دونالدسن دوایت، خاور شناس معروف معاصر، در کتاب ارزشمند «عقیدة الشّیعه» مینویسد:
«امیر بر حقّ مؤمنان، علی علیه السلام ، که میبایست بعد از رسول گرامی، او را به خلافت نصب کنند تا پس از رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم اوامر الهی را برای مردمان بهتر از همه تفسیر کند، بامداد روز جمعه، در درون کعبه دیده به جهان گشود. او 30 سال از پیامبر کوچکتر بود و مدّت 63 سال عمر کرد.»
4 ـ بولس سلامه، شاعر زبر دست مسیحی، در ضمن اشعار تاریخی و حماسی خود که درباره «عید غدیر» سروده، ولادت آن حضرت در درون کعبه را چنین ترسیم میکند:
حُرَّةٌ لَزَّها الْمُخاضُ فَلاذَتْ بِسِتارِ الْبَیْتِ الْعَتیقِ الْوَطیدِ
«شیر زنی از درد زه به ناگزیر، به سراپرده کعبه عتیق و استوار پناهنده شد.»
وَ تَدانَتْ مِنَ الْحَطیمِ وَ قَرَّبَتْ وَ تَدَلَّتْ تَدَلِّی الْعُنْقوُدِ
«فاطمه به حطیم کعبه نزدیک شد و همانند خوشه انگور به استار کعبه آویخت.»
بَسَمَ الْمَسْجِدُ الْحَرامُ حُبُورا وَ تَنَادَتْ حِجارَةٌ لِلنَّشیدِ
«مسجد الحرام از شادی تبسّم کرد و بانگ سرود حجرالأسود به فلک رسید.»
کانَ فَجْرانِ ذلِکَ الْیَوْمُ فَجْرٌ لِنَهارٍ و آخَرُ لِلْوَلیدِ
«آن روز دو صبح دم یکجا دمید، یکی طلوع فجر بود و دیگری فروغ مولود.»
یَهْرَمُ الدَّهْرُ وَ هُوَ کَالصُّبْحِ باقٍ کُلَّ یَوْمٍ یَأتی بِفَجْرٍ جَدیدٍ
«زمانه پیر میشود ولی او همانند صبح دم پایدار میماند، و هر روز با درخشش تازهای طالع میگردد.»
فصل چهارم : تصریح شاعران عرب زبان
1 ـ شاعر پر شور قرن دوّم، سیّد حمیری، متوفّای 179 ه . ق . در ضمن قصیده مفصّلی میگوید:
وَلَدَتْهُ فی حَرَمِ الإِلهِ وَ اَمْنِهِ وَ الْبَیْتِ حَیْثُ فَناءُهُ وَ الْمَسْجَدُ
«مادرش او را در حرم خدا و در خانه امن او به دنیا آورد، که خانه آستانه و سجده گاه اوست.»
بَیْضاءُ طاهِرَةُ الثِّیابِ کَریمَةٌ طابَتْ وَ طابَ وَلیدُها وَ الْمَوْلَدُ
«مادری پاکیزه روی و پاکیزه خوی، مولودی پاکیزه از مادری پاکیزه، در جایگاهی پاکیزه.»
2 ـ شاعر نکته پرداز قرون اوّلیه، محمدبن منصور سرخسی، در ضمن یک قصیده طولانی در این رابطه چنین میسراید:
وَلَدَتْهُ مُنْجِبَةً وَ کانَ وِلادُها فی جَوْفِ کَعْبَةَ اَفْضَلِ الأکْنانِ
«مادر نجیب و برگزیده اش او را در درون کعبه به دنیا آورد، که بهترین جایگاه هاست.»
عَبَدَ الإِلهَ مَعَ النَّبِیِّ وَ اِنَّهُ قَدْ کانَ بَعْدُ یُعَدُّ فِی الصَّبیانِ
«هنگامی که به ظاهر خردسال بود و در شمار کودکان بود، همراه پیامبر گرامی صلیاللهعلیهوآله به پرستش پروردگار میپرداخت.»
3 ـ ابوطلحه، بن عبیداللّه، بن ابی عون غسّانی عونی، از شعرای قرن چهارم هجری، در ضمن قصیده غدیریه خود میگوید:
هُوَ الَّذی سَمَّتْهُ تِلْکَ الْجَوْهَرَةُ اِذْ وَلَدَتْ فِی الْکَعْبَةِ الْمُطَهَّرةِ
«او همان شیر بچهای است که این گوهر تابناک (بنت اسد) هنگامی که او را در درون کعبه مشرّفه بزاد شیر نام نهاد.»
وَ خَرَجَتْ بِهِ فَقالَ الْجَمْهَرَةُ مَنْ ذا؟ فَقالَتْ هُوَ شِبْلی حَیْدَرَةٌ
«چون او را بیرون آورد، همگان پرسیدند: او کیست؟ گفت: او شیرزاد من است، که «حیدر» نام دارد.»
وَلَدْتُهُ مُطَهَّرَةً قُدْسِیّا
«من او را پاک و پاکیزه و با قداست به دنیا آوردم.»
4 ـ شاعر پر شور و مورّخ پر طنطنه عهد عبّاسیان، ابوحامد عزّالدین، بن هبةاللّه معتزلی، مشهور به «ابن ابیالحدید» صاحب شرح نهج البلاغه، متوفّای 656 ه . ق . در ضمن قصیده معروفش میگوید:
هُوَ الَّذی کانَ بَیْتُاللّهِ مَوْلَدَهُ فَطَهَّرَ الْبَیْتَ مِنْ أرْجاسٍ وَ أَوْثانٍ
«او همان شخصیت والا مقامی است که بیت خدا زادگاه او بود، همو بود که خانه خدا را از پلیدی بت ها پاک و پاکیزه ساخت.»
فصل پنجم : تصریح و تأکید شاعران پارسی گوی
1 ـ ابوالمجد، مجدود بن آدم، مشهور به «سنائی» شاعر بلند آوازه قرن ششم میگوید:
در کعبه «قُلْ تَعالَوْا» از مام که زاد از بازوی باب حطّه خیبر که گشاد
در مرحله علی نه چونست نه چند در خانه حق زاده به جانش سوگند
بی فرزندی که خانه زادی دارد شک نیست که باشدش به جای فرزند
2 ـ عارف و شاعر نامی، «مولانا جلال الدّین رومی»، متوفّای 672 ه . ق . در قصیده معروفش میگوید:
ای شحنه دشت نجف، از تو نجف دیده شرف تو دُرّی و کعبه صدف، مستان سلامت میکنند
3 ـ شاعر معروف «شاه بوعلی قلندر» متوفّای 724 ه . ق . میگوید:
برج امامت را شرف، فخر رسولان سلف ذاتت گهر، کعبه صدف، این آبرو حاصل کرا؟!
حیدر تویی، صفدر تویی، علم نبی را در تویی سرور تویی، رهبر تویی، ای معجز آل عبا
4 ـ خواجه نظامالدّین اولیاء دهلوی، متوفای 725 ه . ق . میگوید:
اگر خواهی که در محشر شفیعت مصطفی باشد قسیم جنّت و دوزخ، علی مشکل گشا باشد
امامت را کسی شاید که شاه اولیا باشد به زهد و عصمت و دانش مثال انبیا باشد
امام دین کسی باشد که در وقت ولادت، او بود در کعبه و کعبه ز کعبش با صفا باشد
5 ـ ابوالعطا، کمال الدّین محمود بن علی بن محمود، معروف به «خواجوی کرمانی» متوفّای 753 ه . ق . در ضمن قصیده غرّایی گوید:
چو کعبه مولد او گشت، از آن سبب شب و روز کنند خلق جهان سجده در برابر او
6 ـ شاعر نامی، عبد الرّحمان جامی، متوفّای 898 ه . ق . میگوید:
به سوی کعبه رود شیخ و من به سوی نجف به حق کعبه که آنجا مراست حق به طرف
تفاوتی که میان من است و او، این است که من به سوی گهر رفتم، او به سوی صدف
7 ـ شاعر برجسته فارس، اهلی شیرازی، متوفّای 942 ه . ق . در ضمن قصیده طولانی خود، چنین سروده است:
کعبه زان شد سجده گاه انبیا و اولیا کامد آنجا در وجود آن کعبه اهل دین
شهر علم مصطفی جوی از «عَلِیٌّ بابُها» از در علم آ، و شهرستان علماللّه ببین
8 ـ شاعر مقتدر و مخلص اهل بیت، محتشم کاشانی، متوفّای 996 ه . ق . در این رابطه میگوید:
پس از رسول بهْ از وی گلی نداد برون قدیم گلبن گلبار بوستان قدم
در آمدن به جهان پای عرش سای نهاد ز بطن شمسه برج شرف به فرش حرم
قدم نهاد برون هم به مسجد از دنیا ز فتنه زائی افعال زاده ملجم
9 ـ فیلسوف بزرگ، سید محمد باقر استر آبادی، مشهور به «میر داماد» متوفّای 1041ه . ق . در یک تعبیر کوتاه ولی پر معنا میگوید:
اسداللّه در وجود آمد در پس پرده هر چه بود آمد
10 ـ فقید ادب و فرهنگ، مقدم شعرای زمان، استاد سید محمد حسین شهریار، متوفّای 1409 ه . ق . در میلادیهاش گوید:
اگر یهود و نصاری عُزَیر و عیسی را خدای زاده بخوانند، این عظیم خطاست
خدای زاده نخواندیم ما مسلمانان ولید کعبه علی را، که خانه زادِ خداست
فصل ششم : کتابنامه ولادت مولا در درون کعبه
بررسیهمه آثار مورد اعتماد واستناد، درباره ولادت مولای متقیان دردرون کعبه، برای هیچکس میسّرنیست، از این روبه همین مقدار بسنده میکنیم وبه معرفی اجمالی کتابهایی که در طول قرون واعصار، مستقلاً در این موضوع به رشته تحریر در آمده، میپردازیم:
1 ـ مولد امیرالمؤمنین علیه السلام
تألیف: مورّخ بزرگ شیعه در قرن دوم هجری، لوط بن یحیی بن سعید، معروف به «ابومخنف» متوفّای 157 ه . ق .
این کتاب در 222 صفحه در نجف اشرف به طبع رسیده است.
2 ـ مولد امیرالمؤمنین علیه السلام
تألیف: وهب بن وهب بن عبداللّه بن زمعه، معروف به «قاضی ابوالبختری» متوفّای 200ه . ق .
نجاشی از این کتاب یاد کرده(85) و خطیب بغدادی آن را توسّط «رجاء بن سهل صنعانی» روایت کرده است.
3 ـ مولد امیر المؤمنین علیه السلام
تألیف: پیشوای محدّثان «شیخ صدوق» متوفّای 381 ه . ق . این کتاب تا قرن هفتم محفوظ بود. سید بن طاوس، متوفّای 664 ه . ق . حدیثی را از آن نقل کرده، مینویسد: «من این حدیث را در کتاب «مولد مولانا علی بالبیت» تألیف ابوجعفر محمدبن بابویه دیدم و از آن کتاب روایت میکنم.
4 ـ مولد علی علیه السلام
تألیف: ابوالعلاء، محمدبن سهل همدانی، متوفّای 569 ه . ق . قطعات بازمانده از آن، بازسازی شده و زیر چاپ است.
5 ـ مولد علی علیه السلام
تألیف: شاذان جبرئیل قمی، از اعلام قرن ششم هجری. قسمت های بر جای مانده، باز سازی شده زیر چاپ است.
6 ـ حدیث مولد الامام علیبن ابیطالب علیه السلام
تألیف: ابوالحسن، احمدبن عبداللّه بکری، متوفّای 952 ه . ق . نسخه خطی این کتاب، در کتابخانه الهیّات مشهد، در ضمن مجموعه ای به شماره 1045 موجود است.
7 ـ مولد امیرالمؤمنین علیبن ابیطالب علیه السلام
تألیف: شیخ محمد ابوعزیز خطّی، از علمای برجسته بحرین، در قرن دوازدهم هجری قمری .
این کتاب در سال 1372 ه . ق . در 222 صفحه رقعی در نجف اشرف به طبع رسیده است.
علامه تهرانی بر انتساب این کتاب به ابوعزیز خطّی صحّه گذاشته(88) جز این که این کتاب دقیقا همان کتاب منسوب به ابومخنف است. احتمالاً خطی، کتاب مخنف را استنساخ کرده، بعدها فرزندان و شاگردانش تصوّر کرده اند که از تألیفات خودش می‌باشد.
8 ـ مولد امیرالمؤمنین علیه السلام
تألیف یکی از معاصرین، که از منابع علامه اردوبادی می‌باشد.
9 ـ مولود کعبه
تألیف: علامه سید علینقی نقوی لکهنوی، متوفّای 1408 ه . ق . به زبان اردو، چاپ 1351ه . ق . هند.
10 ـ فی مولد امیرالمؤمنین علیه السلام
تألیف: شیخ محمد مهدی خالصی، چاپ 1369 ه . ق . بغداد.
11 ـ کشف الیقین فی ولادة امیرالمؤمنین فیالکعبه
تألیف: سید حسین ارومیّهای، مشهور به «عرب باغی» متوفّای 1369 ه . ق .
12 ـ فی مولد الامام علیبن ابیطالب علیه السلام
تألیف: گروهی از نویسندگان، چون: مهدی حائری، جعفر حائری و محمد حسین اعلمی، چاپ 1376 ه . ق . کربلا.
13 ـ مولد الامام امیرالمؤمنین علیه السلام
تألیف: گروهی از نویسندگان، چاپ 1378 ه . ق . نجف اشرف.
14 ـ علی ولید الکعبه
تألیف: علامه گرانقدر، مرحوم حاج میرزا محمد علی اردوبادی، متوفّای 1380ه .ق . شامل گفتار 152 تن از دانشمندان شیعه و سنّی، به نظم و نثر. چاپ 1380ه . ق . نجف اشرف.
15 ـ علی الامام الخالد
تألیف: گروهی از نویسندگان شیعه، سنّی و مسیحی، که در همایش میلاد آن حضرت شرکت کرده بودند. چاپ 1382 ه . ق .
پدیدآورنده : علی اکبر مهدی پور(موسسه جهانی سبطین)
