بسم الله الرحمن الرحیم
ایام دهه مبارک فجر است وبا توجه به آن موضوع حکومت سلیمانی در آیات مورد تفسیر قرار می گیرد.
بعضی گمان کرده اند که پیامبران آمدند برای نصیحت وپند واندز مردم وکاری به سیاست وحکومت نداشته اند ولی قرآن چیزی به غیر این می گوید.
از آیات قرآن که اهداف پیامبران را بیان می کند، می فهمیم که حکومت لازم است.
قران می فرماید: «پیامبران آمدند تا عدالت را اجرا کنند واجرای عدالت راهی جز حکومت ندارد.»
پیامبران آمده اند تا مستضعفین را نجات دهند واین حکومت لازم دارد.
پیامبران آمدند تا با ظالمان در بیفتند واین قدرت نیاز دارد.
پیامبران آمدند برای تعلیم وتربیت واین امکانات ونیرو لازم دارد.
از جمله پیامبرانی که گزارش حکمرانی آنها در قرآن آمده حضرت داوود (ع) وحضرت سلیمان (ع) هستند.
داوود نبی بیش از چهل سال حکومت کرد وپس از داوود، فرزندش سلیمان حکومت کرد. او از خدا حکومت بی نظیر خواست.
سلیمان از خداوند خواست «هَب لی مُلکًا لایَنبَغی لِاَحَدٍ مِن بَعدی اِنَّکَ اَنتَ الوَهّابُ»....پروردگارا سلطنتی به من بده که بعد من نمونه اش به کسی داده نشده.
در تاریخ گفته اند پهناورترین کشورها ملک سلیمان بوده است.
سلیمان نبی از معدود پیامبرانیست که ملتش با او همراه شدند، بر خلاف خیلی از پیامبران که مردم را به یکتاپرستی دعوت می کردند ولی مردم لجاجت می کردند وایمان نمی آوردند. بعضا با پیامبرشان دشمنی می کردند یا اورا از کشورشان بیرون کرده ویا اورا می کشتند.
ولی ملت سلیمان نبی خوب ومطیع بودند و همراه پیامبرشان شدند؛ مثل ملت ایران که رهبرشان را تنها نگذاشتند ویاری کردند.
شهید رجایی (رحمه الله) روزی در جماران خدمت حضرت امام خمینی (ره) رسید وبه ایشان عرض کرد: «من تاریخ هزار ساله را خوانده ام، در تاریخ در دنیا چنین رهبری چون شما نیامده است.» امام فرمودند: «دنیا ملتی مثل ملت ما به خود ندیده است».
تفاوت شرایط روزگار حضرت سلیمان (ع) با بقیه پیامبران در داشتن ملتی مطیع بوده است.
علاوه بر ملت خوب ومطیع، خداوند برای حکومت سلیمان هرچه می خواست به اوعطا فرمود.
در سوره ص آیه ۳۶ آمده که خداوند فرمود: «فَسَخَّرنا لَهُ الرّیحَ»...ما باد را برای سلیمان رام کردیم.
سلیمان نبی با کمک بادها به راحتی از این سو به آن سو سفر می کرد.
امروزه از انرژی باد استفاده های مختلف می شود.
خداوند می فرماید: «ما این انرژی را در اختیار سلیمان قرار دادیم.»
از امکانات دیگری که خدا در اختیار حضرت سلیمان قرار داده جنیان هستند.
جن موجودی است که خدا آفریده ومثل انسانها دارای اختیار هستند وخوب وبد وکافر ومسلمان دارند.
پیامبران ما وجنیان مشترکند. جنیان مادی هستند و قابلیت جابجایی سریع دارند. در قرآن سوره ای بنام جن داریم.
حضرت سلیمان (ع) از جنیان برای امور ساختمانی وغواصی استفاده می کرد وجنیان بد وفتنه گر را در زندان می انداخت.
خدا به حضرت سلیمان فرمود: «هذا عَطاؤُنا» این قدرت را ما به تو داده ایم. مست وسرکش ومغرور مباش. به هرکه صلاح می دانی بده واز هر که می خواهی دریغ کن.
تفسیر آیات سوره نمل
آیه 15: «وَلَقد ءاتَینا داودَ وَسُلَیمانَ عِلمًا» از نظر قرآن زیر بنای حکومت علم است.
انقلاب اسلامی ایران هم به دست یک عالم وفقیه بنیان گذاری شد.
قبل از قدرت علم است، علم است که قدرت به همراه می آورد.
قدرت بدون علم همان کار آمریکایی هاست که در عرض چند ثانیه هزاران نفر را در ژاپن کشتند.
خدا می فرماید: «ما به داوود وپسرش علم دادیم».علم یعنی دانش، ولی منظور چه علمیست؟ بعضی گفته اند که علم قضاوت است وبعضی گفته اند علمی است که سخن پرندگان را متوجه می شدند. بعضی علم مدیریت وبعضی علم ساختن سلاح است.
اما مفسران بزرگ مثل علامه طباطبایی (ره) وآیت الله مکارم شیرازی فرمودند: «این علمی که خدا داده، همه این علمها را شامل می شود.»
هر علمی که در حکومت داری لازم است خدا به ایشان داده است.
حال که این پیامبران بر اریکه قدرت نشسته اند چه می گویند؟ «وَ قالَا الحَمدُ لِلهِ الَّذی فَضَّلَنا عَلَی کَثیرٍ مِن عِبادِهِ المُؤمِنینَ»
پیامبران وقتی به قدرت رسیدند شکر گزار خدا هستند.
امام خمینی (ره) می فرمودند: «ما که یا گوشه زندانها بودیم یا گوشه حجره ها، اسلام عزیز ما را به قدرت رساند.»
نکند یادمان برود چه کسی این قدرت را به ما داده است.
دو پیامبر را با علم وآگاهی به قدرت رساندیم وحرف هردو این است: «الحَمدُ لِلهِ».
شکر دو جور است یکی شکر زبانی که بگوییم: «اَلحَمدُ لِلهِ» ودیگری واز آن مهمتر شکرعملی».
امام معصوم فرمود: «شکر عملی یعنی نعمت را در مسیری که خدا می خواهد بکار ببری.»
مثلا خداوند نعمت زبان داده تا با زبانمان حرف زشت نزنیم. با زبان ارشاد کنیم. با زبان گناه نکنیم. با زبان صلح ایجاد کنیم که در این صورت شکر عملی زبان را بجا آورده ایم.
خدا جمهوری اسلامی به ما داده شکر آن را به جا بیاوریم. اگر مسؤولی
قدرتی در پرتو جمهوری اسلامی بدست آورد، در جهت کمک به بیچارگان و حل مشکلاتشان بکوشند.
آیه 16: «وَ وَرِثَ سُلَیمانُ داودَ» سلیمان حکومت ونبوت وحکمت را از پدرش داوود به ارث برد. در فرهنگ قرآن هم مسائل مادی وهم معنوی را شامل می شود.
بعضی از علمای اهل سنت آمده اند وگفته اند: «این ارث همان ارث نبوت است و شامل مادیات یعنی خانه وملک نمی شود».
ولی علمای شیعه فرموده اند: «ارث شامل هم موارد مادی وهم معنوی می شود».
حضرت زهرا (س) در مسجد خطاب به خلیفه اول ابوبکر این آیه راخواندند و فرمودند: «آیا در کتاب خداست که تو از پدرت ارث ببری ومن از پدرم ارث نبرم؟ شما مطلب عجیبی را می گویید. شما به عمد کتاب خدا را کنار گذاشته اید و پشت سر انداخته اید» ودر ادامه این آیه را تلاوت فرمودند.
مقر حکومت این دو پیامبر فلسطین بوده است.البته نه فلسطین کنونی بلکه فلسطین پهناوری که تا سرزمین ایران کشیده شده بود.
«وَ قالَ یا اَیُّهَا النّاسُ عُلِّمنا مَنطُقَ الطَّیرِ» سلیمان گفت: «سخن گفتن با پرندگان به ما آموزش داده شده است.»
«وَ اوتینا مِن کُلِّ شَیءٍ» هر امکاناتی در اختیار ما قرار داده شده است.
«اِنَّ هَذا لَهُوَ الفَضلُ المُبینُ» پیامبران وقتی به قدرت می رسند تکبر ندارند و می گویند: «این لطف آشکار خداست.» نمی گوید: «شایسته بودم»، بلکه می گوید: «خداوند در حقم لطف کرده وعطا فرموده است.»
حاکم اسلامی باید چنین رفتار و مَنِشی داشته باشد.همان طور که حضرت امام (ره) وحضرت آقا هر موفقیتی را مرهون الطاف الهی می بینند.
امام زین العابدین (ع) می فرمایند: «پروردگارا همین که نیمه شب برای عبادت بر می خیزم، هم تو به من ارزانی داشته ای».
پیغام امام خمینی (ره) در آزادسازی خرمشهر این بود که خرمشهر را خدا آزاد کرد...پس رهبران جامعه اسلامی چون پیامبران موفقیت ها را از
خود نه، بلکه از خدا می دانند.
خداوند خطاب به پیامبرش دارد: «وَ ما رَمَیتَ وَ لَکِنَّ اللهَ رَمَی»...تو تیر نینداختی، بلکه آن اراده خدا بود.
نکته مهم دیگر که حضرت آیت الله مکارم در تفسیر نمونه آورده است، اینکه فایده سخن درباره پرندگان این است که باید در زندگی پرندگان تحقیق کرد ودانشمندان آن را مورد بررسی قرار بدهند. پرندگانی هستند که مسیر چند هزار کیلومتری قطب شمال به جنوب را طی می کنند و بدون گم کردن مسیر ولانه قبلی خود باز می گردند.
باید فهمید این پرندگان از کدام سیستم راداری استفاده می کنند.
خفاش پرنده ای است که بینایی ضعیفی دارد واز طریق امواج راه را پیدا می کند.
شما می توانید از این پرندگان و از این ظرفیت به نحو احسن در پیشبرد علوم استفاده کنید.
در ادامه آیات این سوره داستان هدهد آمده که خدمت سلیمان عرض می کند: «من از سرزمینی گذشتم که مردم آنجا خورشید می پرستیدند.»
معلوم است که پرنده می فهمد کافر ومومن چیست.
موجودات هم شعور دارند وما در جهانی زندگی می کنیم که آگاهی هست.
ما باید از حیوانات وشعور آنها در شئون مختلف استفاده کنیم.
استفاده از ظرافت ها وپیچیدگی های حیوانات برای الهام گرفتن در زندگی خودمان منظور است.
پرندگان از جمله حیواناتی هستند که زلزله واوضاع آب وهوایی را به خوبی تشخیص می دهند.
این سوره برای آخر الزمانی ها حرف دارد.
خداوند پرندگان را در استخدام سلیمان قرار داد.
« وَحُشِرَ لِسُلَیمانَ جُنودُهُ مِنَ الجِنِّ وَ الاِنسِ وَ الطَّیرِ فَهُم یوزَعونَ»
جنود یعنی لشکریان .یک کشور بزرگ ارتش قوی می خواهد.
حضرت سلیمان لشکری بزرگ از جنیان وانسانها وپرندگان داشته است.
روزهایی هست که فرماندهان از نیروهای خود سان می بینند.
یوزَعونَ...یعنی لشکریان سلیمان آنقدر زیاد بودند که جلوی لشکر را آهسته حرکت می دادند که افراد آخری بتوانند برسند.
«حَتَّی اِذا اَتَوا عَلَی وادِ النَّملِ»... تا اینکه لشکر سلیمان به سرزمین مورچگان رسید.
مورچه ها هم شعور دارند وبرخی مکانها را برای زندگی انتخاب می کنند.
«قالَت نَملَةٌ یا اَیُّهَا النَّملُ ادخُلوا مَساکِنَکُم لا یَحطِمَنَّکُم سُلَیمانُ وَجُنودُهُ وَهُم لا یَشعُرونَ»...مورچه ای مؤنث گفت: «ای موچه ها بروید در خانه هایتان؛ نکند سلیمان ولشکرش شما را پایمال کنند» از روی نا آگاهی
سلیمان در جوابش گفت: «فَتَبَسَّمَ ضاحِکًا» لبخند زد از اینکه یک مورچه راجع به سلیمان ولشکرش حرف دارد یا از این خوشحال بود که یک مورچه هم به عدالت سلیمان اعتراف دارد.
سلیمان کسی نیست با یک انتقاد ناراحت بشود...فَتَبَسَّمَ ضاحِکًا
از خدا چند چیز خواست: «رَبِّ اَوزِعنی اَن اَشکُرَ نِعمَتَکَ الَّتی اَنعَمتَ عَلَیَّ وَعَلَی والِدَیَّ»
خدایا چند چیز از تو می خواهم: اول اینکه به من توفیق شکر گذاری بده،مست قدرت نشوم، قدرت سلیمانی در اوج قدرت دست به سوی خدا بلند می کند.
«اَوزِعنی» یعنی به من الهام کن...من می خواهم شکر گذار باشم...حتی شکر گذار نعمتهای دوران پدرم هم باشم.
در خواست دوم: «وَاَن اَعمَلَ صالِحًا تَرضاهُ»...خدایا توفیقم بده یک عملکرد خوب داشته باشم. کاری کنم که تو از من راضی باشی.
درخواست سوم: «وَ اَدخِلنی بِرَحمَتِکَ فی عِبادِکَ الصّالِحینَ» خدایا مرا به لطف خودت در جمع صالحان قرار بده.
خیلی ها خدمت کردند، ولی منحرف و مست قدرت شدند.
«اَلسَّلامُ عَلَی عِبادِ اللهِ الصّالِحینَ» یک مصداقش حاکمانی هستند که خوب عمل کردند ودنبال رضایت خدا بودند.
امیرالمومنین (ع )به مالک اشتر می فرمایند: «ای مالک بالاخره دوره ما هم تمام می شود، باید کاری کنیم که آیندگان ما را تحسین کنند وبگویند اینها دنبال جلب رضایت خدا بوده اند و خلق خدا را به خاطر رضایت خدا شادمان کردند».
در ادامه آیات داستان پادشاه کشور دیگر و هدایتش به دست سلیمان آمده است.
خداوندا ما را خائن نسبت به انقلاب اسلامی قرار نده و رهبر عظیم الشأن و مردم بزرگمان را از هر گزندی حفظ بفرما.
والسلام علیکم
