(انظر) المال : باب ۳۷۰۸. ۳۷۰۹.

۴۱۶۸

عَلَى الوالي قَضاءُ دَينِ المُعسِرِ

۲۲۷۹۴.رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله :ما مِن غَريمٍ ذَهَبَ بِغَريمِهِ إلى والٍ مِن وُلاةِ المُسلِمينَ. و استَبانَ لِلوالِي عُسرَتُهُ إلاّ بَرئَ هذا المُعسِرُ مِن دَينِهِ. و صارَ دَينُهُ على والِي المُسلِمينَ فِيما في يَدَيهِ مِن أموالِ المُسلِمينِ.^۱

۲۲۷۹۵.الإمام الصادق صلى الله عليه و آله :مَن كانَ لَهُ على رجُلٍ مالٌ أخَذَهُ و لَم يُنفِقهُ في إسرافٍ أو في مَعصيَةٍ. فعَسُرَ علَيهِ أن يَقضِيَهُ. فعلى مَن لَهُ المالُ أن يَنظُرَهُ حتّى يَرزُقَهُ اللّه ُ فيَقْضِيَهُ، و إنْ كانَ الإمامُ العادِلُ قائما فعَلَيهِ أن يَقضِيَ عَنهُ دَينَهُ ؛ لِقَولِ رسولِ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : مَن تَرَكَ مالاً فلِوَرَثَتِهِ. و مَن تَرَكَ دَينا أو ضَياعا فعلَى الإمامِ ما ضَمِنَهُ الرَّسولُ^۲.^۳

۴۱۶۸

پرداخت بدهى تنگ دست به عهده حكمران است

۲۲۷۹۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هيچ طلبكارى نيست كه بدهكار خود را نزد حكمرانى از حكمرانان مسلمانان ببرد و تنگدستىِ بدهكار بر حكمران معلوم شود، مگر آنكه بدهكارى از دوش اين بدهكار برداشته شده. به گردن حكمران افتد و او بايد آن را از اموال مسلمانان كه در اختيار دارد بپردازد.

۲۲۷۹۵.امام صادق صلى الله عليه و آله :اگر كسى از مردى مالى طلبكار باشد و بدهكار آن مال را در اسراف يا در معصيت خرج نكرده باشد و بازپرداخت آن برايش دشوار باشد، طلبكار بايد او را مهلت دهد تا خداوند گشايشى در كارش پديد آورد و بتواند قرضش را ادا كند و اگر امام عادل بر سر كار بود، بايد بدهى او را بپردازد؛ زيرا رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: هر كس مالى از خود بر جاى گذارد، آن مال از آنِ وارثان اوست و هر كس بدهى يا نانخورى به جاى گذارد، امام بايد آنچه را پيامبر ضمانت كرده و به عهده گرفته است، بپردازد.

1.. تفسير القمّي : ۱/۹۴.

2.هكذا في نسختين من تفسير القمّيّ. و في تفسير نور الثقلين نقلاً عن تفسير القمّيّ «... فعلَى الوالي و علَى الإمام ما ضمنه الرسول».

3.تفسير القمّي : ۱/۹۴.