۲۲۷۸۹.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :مَن تَولّى أمرا مِن اُمورِ النّاسِ. فعَدَلَ. و فَتَحَ بابَهُ. و رَفَعَ سِترَهُ. و نَظَرَ في اُمورِ النّاسِ. كانَ حَقّا علَى اللّه ِ أن يُؤمِنَ رَوعَتَهُ يَومَ القِيامَةِ و يُدخِلَهُ الجَنَّةَ.۱
۲۲۷۹۰.عنه عليه السلام :أيُّما مُؤمنٍ كانَ بَينَهُ و بَينَ مُؤمنٍ حِجابٌ. ضَرَبَ اللّه ُ بَينَهُ و بَينَ الجَنَّةِ سَبعينَ ألفَ سُورٍ. ما بَينَ السُّورِ إلَى السُّور مَسِيرَةُ ألفِ عامٍ.۲
(انظر) عنوان ۱۳۲ «الحاجة».
۴۱۶۶
وُجوبُ تَفَقُّدِ أمرِ الخَراجِ
۲۲۷۹۱.الإمامُ عليٌّ عليه السلام ( ـ مِن كِتابِهِ للأشتَرِ لَمّا وَلاّهُ مِصرَ ـ ) : و تَفَقَّدْ أمرَ الخَراجِ بِما يُصلِحُ أهلَهُ؛ فإنَّ في صَلاحِهِ و صَلاحِهِم صَلاحا لِمَن سِواهُم. و لا صَلاحَ لِمَن سِواهُم إلاّ بِهِم ؛ لأنَّ النّاسَ كُلَّهُم عِيالٌ علَى الخَراجِ و أهلِهِ. و لْيَكُن نَظَرُكَ في عِمارَةِ الأرضِ أبلَغَ مِن نَظَرِكَ في استِجلابِ الخَراجِ ؛ لأنَّ ذلكَ لا يُدرَكُ إلاّ بِالعِمارَةِ. و مَن طَلَبَ الخَراجَ بغَيرِ عِمارَةٍ أخرَبَ البِلادَ. و أهلَكَ العِبادَ. و لَم يَستَقِمْ أمرُهُ إلاّ قَليلاً... و إنّما يُؤتى خَرابُ الأرضِ مِن إعوازِ۳ أهلِها. و إنّما يُعْوِزُ أهلُها لإشرافِ أنفُسِ الوُلاةِ علَى الجَمعِ. و سُوءِ ظَنِّهِم بِالبَقاءِ. و قِلَّةِ انتِفاعِهِم بِالعِبَرِ.۴
۲۲۷۸۹.امام صادق عليه السلام :هر كه عهده دار امرى از امور مردم شود و عدالت پيشه كند و دَرِ خود را [به روى مردم ]باز گذارد و پرده اش را كنار زند و به كارهاى مردم رسيدگى نمايد، بر خداست كه در روز قيامت او را از ترس و هراس ايمن گرداند و به بهشتش برد.
۲۲۷۹۰.امام صادق عليه السلام :هر مؤمنى كه ميان او و مؤمنى ديگر حجابى باشد، خداوند ميان او و بهشت هفتاد هزار ديوار بزند كه فاصله ميان هر ديوار [به اندازه] هزار سال راه باشد.
۴۱۶۶
لزوم رسيدگى به كار خراج
۲۲۷۹۱.امام على عليه السلام ( ـ در فرمان استاندارى مصر به مالك اشتر ـ ) نوشت : و در كار خراج به گونه اى كه باعث اصلاح خراج گزاران باشد رسيدگى كن؛ زيرا اصلاح امر خراج و خراج گزاران باعث اصلاح ديگران مى شود و امور ديگران جز با سامان يافتن امور خراج گزاران سامان نمى گيرد؛ زيرا همه مردم جيره خوار خراج و خراج گزارانند. بايد به آبادانى زمين بيشتر بينديشى تا به گرفتن خراج؛ چرا كه خراج جز با وجود آبادانى به دست نمى آيد و هر كس خراج را بدون آبادانى بطلبد، كشور را به ويرانى و بندگان را به نابودى كشاند و فرمانرواييش جز اندكى نپايد.... ويرانى هر سرزمينى در حقيقت ناشى از فقر و تنگدستى مردم آن است و مردم نيز زمانى به فقر و تنگدستى دچار مى شوند كه حكمرانان دل به مال اندوزى سپارند و به پايدارى حكومت خود بد بين شوند و از عبرت ها كمتر پند گيرند.
1.. تنبيه الخواطر : ۲/۱۶۵.
2.تنبيه الخواطر : ۲/۱۶۳.
3.الإعواز : الفقر (مجمع البحرين : ۲/۱۲۹۳).
4.نهج البلاغة : الكتاب ۵۳.