۲۲۱۵۷.الإمامُ زينُ العابدينَ عليه السلام ( ـ كانَ يقولُ ـ ) : ابنَ آدَمَ. لا تَزالُ بِخَيرٍ ما كانَ لكَ واعِظٌ مِن نَفسِكَ. و ما كانَتِ المُحاسَبَةُ مِن هَمِّكَ. و ما كانَ الخَوفُ لَكَ شِعارا. و الحُزنُ لَكَ دِثارا. ابنَ آدمَ. إنّكَ مَيِّتٌ وَ مبعوثٌ و مَوقوفٌ بَينَ يَدَيِ اللّه ِ عَزَّ و جلَّ و مَسؤولٌ فأعِدَّ جَوابا.^۱

(انظر) الموعظة : باب ۴۰۷۰ حديث ۸. عنوان ۱۹۴ «المراقبة».

۴۰۷۶

مَن لَم يَكُن لَهُ واعِظٌ مِن نَفسِهِ

۲۲۱۵۸.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :ألاَ و إنّهُ مَن لَم يَكُن لَهُ مِن نَفسِهِ واعِظٌ لَم يَكُن لَهُ مِن اللّه ِ حافِظٌ.^۲

۲۲۱۵۹.عنه عليه السلام :اِعلَموا أنّهُ مَن لَم يُعَنْ على نَفسِهِ حتّى يَكونَ لَهُ مِنها واعِظٌ و زاجِرٌ. لَم يَكُن لَهُ مِن غَيرِها لا زاجِرٌ و لا واعِظٌ.^۳

۲۲۱۶۰.الإمامُ الباقرُ عليه السلام :مَن لَم يَجعَلِ اللّه ُ لَهُ مِن نفسِهِ واعِظا. فإنَّ مَواعِظَ النّاسِ لَن تُغنيَ عَنهُ شيئا.^۴

۲۲۱۵۷.امام زين العابدين عليه السلام ( ـ بارها ـ ) مى فرمود: اى فرزند آدم! تا زمانى كه واعظى درونى دارى و به محاسبه نفْس اهتمام مى ورزى و ترسْ جامه زيرين تو باشد و اندوهْ بالاپوشَت. پيوسته در خير و صلاح خواهى بود. اى فرزند آدم! تو مى ميرى و برانگيخته مى شوى؛ و نيز در برابر خداوند عزّ و جلّ نگه داشته مى شوى و بازخواست مى شوى؛ پس جوابى آماده كن.

۴۰۷۶

هر كه را واعظى درونى نباشد

۲۲۱۵۸.امام على عليه السلام :بدانيد كه هر كس واعظى درونى نداشته باشد، از جانب خداوند براى او نگهبانى نباشد.

۲۲۱۵۹.امام على عليه السلام :بدانيد كه هر كس [از جانب خداوند] كمك نشود تا واعظ و بازدارنده اى درونى داشته باشد، نهى و اندرز ديگرى در او اثر نكند.

۲۲۱۶۰.امام باقر عليه السلام :كسى كه خداوند براى او واعظى درونى قرار ندهد، موعظه هاى مردم هرگز در او سودمند نمى افتد.

1.الأمالي للطوسي: ۱۱۵/۱۷۶.

2.بحار الأنوار : ۴۱/۱۳۳/۴۵.

3.نهج البلاغة: الخطبة۹۰.

4.تحف العقول : ۲۹۴.