۴۰۰۳

شَرُّ الوُزَراءِ

۲۱۶۷۷.الإمامُ عليٌّ عليه السلام ( ـ مِن كِتابِهِ للأشتَرِ لَمّا وَلاّهُ مِصرَ ـ ) : إنّ شَرَّ وُزَرائكَ مَن كانَ للأشرارِ قَبلَكَ وَزيرا. و مَن شَرِكَهُم في الآثامِ فلا يَكونَنَّ لكَ بِطانَةً ؛ فإنّهُم أعوانُ الأثَمَةِ (أئمّةٍ). و إخوانُ الظَّلمَةِ. و أنتَ واجِدٌ مِنهُم خَيرَ الخَلَفِ مِمَّن لَهُ مِثلُ آرائهِم و نَفاذِهِم. و لَيسَ علَيهِ مِثلُ آصارِهِم و أوزارِهِم و آثامِهِم. مِمَّن لَم يُعاوِنْ ظالِما على ظُلمِهِ. و لا آثِما على إثمِهِ. اُولئكَ أخَفُّ علَيكَ مَؤونَةً. و أحسَنُ لَكَ مَعونَةً. و أحنى علَيكَ عَطفا. و أقَلُّ لغَيرِكَ إلفا. فاتَّخِذْ اُولئكَ خاصّةً لخَلَواتِكَ و حَفَلاتِكَ. ثُمّ ليَكُنْ آثَرُهُم عِندَكَ أقوَلَهُم بِمُرِّ الحَقِّ لَكَ. و أقلَّهُم مُساعَدَةً فيما يَكونُ مِنكَ مِمّا كَرِهَ اللّه ُ لأوليائهِ. واقِعا ذلكَ مِن هَواكَ حَيثُ وَقَعَ.۱

۴۰۰۴

وُزَراءُ الأخلاقِ

۲۱۶۷۸.رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله :نِعمَ وَزيرُ الإيمانِ العِلمُ. و نِعمَ وَزيرُ العِلمِ الحِلمُ. و نِعمَ وَزيرُ الحِلمِ الرِّفقُ. و نِعمَ وَزيرُ الرِّفقِ اللِّينُ.۲

۴۰۰۳

بدترين وزيران

۲۱۶۷۷.امام على عليه السلام ( ـ در فرمان استاندارى مصر به مالك اشتر ـ ) نوشت : بدترين وزير تو، كسى است كه پيش از تو وزيرِ بدكاران و همدست آنان در گناهان بوده است. بنا بر اين، نبايد چنين كسانى دستيار و مشاور تو باشند ؛ زيرا كه اينان ياور گنهكاران و برادر بيدادگرانند. تو مى توانى به جاى آنان كسانى را از بهترين مردم برگزينى كه در انديشه و نفوذ همانند آنان باشند، اما بار گران گناهان و كردارهاى نارواى ايشان را به دوش نداشته باشند، از كسانى باشند كه نه ستمگرى را در ستمش يارى كرده اند و نه گنهكارى را بر گناهش. اينان براى تو كم زحمت ترند و تو را بهتر كمك مى رسانند و نسبت به تو متمايلتر و انس و الفتشان به غير تو كمتر است. پس، اينان را خاصگان خلوت خويش و همدمان مجالس خود قرار ده و آنگاه برگزيده ترين و مقرّبترين آنان در پيشگاه تو، كسى باشد كه بيشتر از هر چيز سخن تلخ حقّ بر زبان راند و در آن كارهايت كه خداوند براى دوستانش نمى پسندد، هر اندازه هم مطابق ميل و خواست تو باشد، كمتر ياريت رساند.

۴۰۰۴

وزيران و دستياران اخلاق

۲۱۶۷۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :چه خوب دستيارى است دانش براى ايمان، و چه نيكو وزيرى است خرد ورزى براى دانش، و چه خوب وزيرى است، مدارا براى خرد ورزى، و چه نيكو دستيارى است نرمى و ملايمت براى مدارا.


1.نهج البلاغة : الكتاب ۵۳.

2.قرب الإسناد : ۶۸/۲۱۷.