۱۹۹۵۰.الإمامُ الرِّضا عليه السلام :قالَ اللّه ُ عَزَّ و جلَّ لنَبيِّهِ محمّدٍ صلى الله عليه و آله : «أ لَمْ يَجِدْكَ يَتيما فآوَى» يقولُ : أ لَم يَجِدكَ وَحيدا فآوى إلَيكَ النّاسَ ؟!^۱

۱۹۹۵۱.مجمعِ البيانِ :ماتَ أبوهُ [ صلى الله عليه و آله ] و هُو في بَطنِ اُمِّهِ. و قيل : إنَّه ماتَ بَعدَ وِلادَتِهِ بمُدَّةٍ قَليلَةٍ. و ماتَت اُمُّهُ صلى الله عليه و آله و هُو ابنُ سَنتَينِ. و ماتَ جَدُّهُ و هُو ابنُ ثَماني سِنينَ.^۲

۱۹۹۵۲.علل الشرائع عن ابنِ عبّاسٍ ( ـ لَمّا سُئلَ عن قَولِ اللّه ِ : {Q} «أ لَمْ يَجِ ) : إنّما سُمِّي يَتيما لأنّهُ لم يَكُن لَهُ نَظيرٌ على وَجهِ الأرضِ مِن الأوَّلِينَ و الآخِرينَ. فقالَ عَزَّ و جلَّ مُمتَنّا علَيهِ نِعَمَهُ : «أ لَمْ يَجِدْكَ يَتيما» أي وَحيدا لا نَظيرَ لَكَ. «فآوَى» إلَيكَ النّاسَ. و عَرَّفَهُم فَضلَكَ حتّى عَرَفوكَ.^۳

۳۷۷۱

فَقيرٌ

الكتاب :

وَ وَجَدَكَ عَائِلاً فَأَغْنَى».^۴

۱۹۹۵۰.امام رضا عليه السلام :خداوند عزّ و جلّ به پيامبرش محمّد صلى الله عليه و آله فرمود : «آيا تو را يتيم نيافت و پناه داد». مى فرمايد : مگر نه اينكه تو را يگانه (دُردانه) يافت و مردم را به سوى تو كشاند.

۱۹۹۵۱.مجمع البيان :زمانى كه رسول خدا صلى الله عليه و آله در شكم مادرش بود و يا اندك زمانى پس از ولادت او، پدر بزرگوارش درگذشت و دو ساله بود كه مادرش از دنيا رفت و در هشت سالگى جدّ خود را از دست داد.

۱۹۹۵۲.علل الشرائع ( ـ به نقل از ابن عبّاس در پاسخ به سؤال از آيه «آيا ) : در حقيقت رسول خدا از آن رو يتيم ناميده شده كه در پهنه زمين هيچ كس، از اوّلين و آخرين، نظير او نبود. لذا خداوند عزّ و جلّ با بر شمردن نعمت هاى خود بر آن حضرت منّت نهاده مى فرمايد : «مگر نه اين كه تو را يتيم يافت» يعنى يگانه و بى مانند «پس، پناه داد» يعنى مردم را به سوى تو كشاند و فضيلت و ارزش تو را به ايشان شناساند و آنها تو را شناختند.

۳۷۷۱

فقير

قرآن:

«و تو را فقير يافت و بى نياز گردانيد».

1.بحار الأنوار : ۱۶ / ۱۴۲ / ۵.

2.مجمع البيان: ۱۰/۷۶۵.

3.علل الشرائع : ۱۳۰ / ۱.

4.الضحى : ۸.