۲۰۹۳۴.الإمامُ الكاظمُ عليه السلام :النّاسُ ثَلاثَةٌ : عَرَبيٌّ. و مَولىً. و عِلجٌ^۱. فأمّا العَرَبُ فنَحنُ. و أمّا المَولى فمَن والانا. و أمّا العِلجُ فمَن تَبَرّأ مِنّا و ناصَبَنا.^۲

۲۰۹۳۵.معاني الأخبار عن عمرُ بنُ سعيد بن خُثيم عن أخيهِنَحنُ العَرَبُ. و شِيعَتُنا مِنّا. و سائرُ النّاسِ هَمَجٌ أو هَبَجٌ. قالَ : قلتُ : ما الهَمَجُ ؟ قالَ : الذُّبابُ. فقلتُ : و ما الهَبَجُ ؟ قالَ : البَقُّ.^۳

(انظر) عنوان ۴۱۱ «الفُرس».

۳۹۱۴

تَفسيرُ كَلِمَةِ «إمَّعةٍ»

۲۰۹۳۶.تحف العقول عن [الإمامُ الكاظمُ] عليه السلام لِفَضأبلِغْ خَيرا. و قُلْ خَيرا و لا تَكُن إمَّعَةً. قلتُ : و ما الإمَّعَةُ ؟ قالَ : لا تَقُلْ : أنا مَعَ النّاسِ. و أنا كَواحِدٍ مِن النّاسِ. إنّ رسولَ اللّه ِ صلى الله عليه و آله قالَ : يا أيُّها النّاسُ، إنّما هُما نَجدانِ : نَجدُ^۴ خَيرٍ و نَجدُ شَرٍّ، فلا يَكُن نَجدُ الشَّرِّ أحَبَّ إلَيكُم مِن نَجدِ الخَيرِ.^۵

۲۰۹۳۴.امام كاظم عليه السلام :مردم سه گونه اند: عرب، موالى و كافر. عرب، ما هستيم، موالى كسانى هستند كه دوستدار و پيرو مايند و كافر كسى است كه از ما بيزارى جويد و با ما دشمنى ورزد.

۲۰۹۳۵.معانى الأخبار :عمر بن سعيد بن خثيم از برادرش از امام جواد عليه السلام نقل مى كند[كه فرمود]: ما عرب هستيم و شيعيان ما از ما هستند و بقيه مردم هَمج يا هبج مى باشند. عرض كردم : هَمَج چيست؟ فرمود : مگس. عرض كردم : هبج چيست؟ فرمود : پشه.

۳۹۱۴

تفسير واژه «اِمَّعه»

۲۰۹۳۶.تحف العقول :امام كاظم عليه السلام به فضل بن يونس فرمود : خير برسان و خير بگو و اِمَّعه نباش. عرض كردم : امّعه يعنى چه؟ فرمود : نگو : من با مردم هستم و من هم مثل يكى از مردم. رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود : اى مردم! دو راه بيشتر وجود ندارد : راه خوب و راه بد. پس نبايد راه بد نزد شما دوست داشتنى تر از راه خوب باشد.

1.العِلْج : الرجل من كفّار العجم و غيرهم. (النهاية : ۳ / ۲۸۶).

2.معاني الأخبار : ۴۰۳ / ۷۰.

3.معاني الأخبار : ۴۰۴ / ۷۲.

4.النجد : الطريق الواضح المرتفع (القاموس المحيط : ۱ / ۳۴۰)، و قوله عليه السلام : «إنّما هما نجدان» فالظاهر إشارة إلى قوله في سورة البلد: ۱۰ «و هدَيناه النجدَين» . (كما في هامش المصدر ).

5.تحف العقول : ۴۱۳.