۱۷۵۸۷.الكافي عن أبي بصير :سَمعتُ أبا عبدِ اللّه عليه السلام يقولُ : إنّ الكِذبَةَ لَتُفَطِّرُ الصائمَ. قلتُ : و أيُّنا لا يكونُ ذلكَ مِنهُ ؟ ! قالَ : ليسَ حيثُ ذَهَبتَ. إنّما ذلكَ الكذبُ علَى اللّه ِ و على رسولِهِ و علىَ الأئمَّةِ صلواتُ اللّه ِ علَيهِ و علَيهِم.^۱

(انظر) الفتوى : باب ۳۱۱۶.

۳۴۱۰

مَوارِدُ جَوازِ الكِذبِ

۱۷۵۸۸.رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله :إن اللّه َ عَزَّ و جلَّ أحَبَّ الكِذبَ في الصَّلاحِ، و أبغَضَ الصِّدقَ في الفَسادِ.^۲

۱۷۵۸۹.عنه صلى الله عليه و آله :ليسَ بالكاذِبِ مَن أصلَحَ بينَ النّاسِ فقالَ خَيرا أو نَمى خَيرا.^۳

۱۷۵۹۰.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :إنّ اللّه َ أحَبَّ اثنَينِ و أبغَضَ اثنَينِ : أحَبَّ الخَطرَ^۴ فيما بينَ الصَّفَّينِ. و أحَبَّ الكذبَ في الإصلاحِ. و أبغَضَ الخَطرَ في الطُّرُقاتِ. و أبغَضَ الكذبَ في غَيرِ الإصلاحِ.^۵

۱۷۵۸۷.الكافى ( ـ به نقل از ابو بصير ـ ) : از امام صادق عليه السلام شنيدم كه فرمود : دروغى، روزه روزه دار را باطل مى كند. عرض كردم: كدام يك از ما هست كه چنين چيزى [يك دروغ در روز ]از او سر نزند؟ حضرت فرمود: مقصود اين نبود كه تو فكر كردى، بلكه مقصود دروغ بستن به خدا و رسول او و ائمه ـ صلوات اللّه عليه و عليهم ـ مى باشد.

۳۴۱۰

موارد جايز بودن دروغ

۱۷۵۸۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خداوند عزّ و جلّ، دروغ گفتن به منظور ايجاد صلح و آشتى را دوست دارد و راستگويى به قصد فساد انگيزى را دشمن مى دارد.

۱۷۵۸۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :كسى كه براى اصلاح ميان مردم [به دروغ] سخن خوبى بگويد، يا به خوبى خبر كشى كند، دروغگو به شمار نمى آيد.

۱۷۵۹۰.امام صادق عليه السلام :خداوند دو چيز را دوست و دو چيز را دشمن دارد: با تبختر راه رفتن ميان دو صف [از لشكر اسلام و كفر] را دوست دارد و دروغ گفتن، براى آشتى دادن را هم دوست دارد. و با تبختر راه رفتن در كوچه و بازار را دشمن دارد و دروغ گفتن براى هدفى غير از آشتى دادن را نيز دشمن مى دارد.

1.الكافي : ۲/۳۴۰/۹.

2.بحار الأنوار : ۷۷/۴۷/۳.

3.الترغيب و الترهيب : ۳/۴۸۸/۴.

4.يَخْطُرُ في مِشْيَتِه : أي يتمايل و يمشي مشية المُعْجَب (النهاية : ۲/۴۶).

5.الكافي : ۲/۳۴۲/۱۷.