۳۵۳۶

مَلامَةُ النَّفسِ

الكتاب :

وَ قَالَ الشَّيْطَانُ لَمَّا قُضِيَ الأَمْرُ إِنَّ اللّه َ وَعَدَكُمْ وَعْدَ الحَقِّ وَ وَعَدْتُكُمْ فَأَخْلَفْتُكُمْ وَ مَا كَانَ لِي عَلَيْكُمْ مِنْ سُلْطَانٍ إِلاَّ أَنْ دَعَوْتُكُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ لِي فَلاَ تَلُومُونِي وَ لُومُوا أَنْفُسَكُمْ...».^۱

الحديث :

۱۸۴۹۴.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :لا يَحمَدْ حامِدٌ إلاّ ربَّهُ. و لا يَلُمْ لائمٌ إلاّ نَفسَهُ.^۲

۱۸۴۹۵.عنه عليه السلام :مَن وَضعَ نَفسَهُ مَواضِعَ التُّهمَةِ فلا يَلومَنَّ مَن أساءَ بهِ الظَّنَّ.^۳

۱۸۴۹۶.المسيحُ عليه السلام :يا عَبيدَ السُّوءِ. تَلومونَ النّاسَ علَى الظَّنِّ. و لا تَلومونَ أنفُسَكُم علَى اليَقينِ ؟ !^۴

۳۵۳۷

رُبَّ مَلومٍ لا ذَنبَ لَهُ

۱۸۴۹۷.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :كانَ لي فيما مَضى أخٌ في اللّه ِ... و كانَ لا يَلومُ أحَدا على ما يَجِدُ العُذرَ في مِثلِهِ. حتّى يَسمَعَ اعتِذارَهُ.^۵

۳۵۳۶

سرزنش خود

قرآن:

«و چون كار از كار گذشت [و داورى صورت گرفت]، شيطان مى گويد: در حقيقت خدا به شما وعده راست داد و من به شما وعده دادم و با شما خلف وعده كردم. و مرا بر شما هيچ تسلّطى نبود جز اين كه شما را دعوت كردم و شما هم اجابتم كرديد. پس مرا سرزنش نكنيد و خود را سرزنش كنيد...».

حديث:

۱۸۴۹۴.امام على عليه السلام :هيچ ستايشگرى نبايد جز پروردگارش را بستايد و هيچ سرزنشگرى، نبايد جز خود را سرزنش كند.

۱۸۴۹۵.امام على عليه السلام :هر كس خود را در جايگاه هاى تهمت قرار دهد، نبايد كسى را كه به او گمانِ بد مى برد سرزنش كند.

۱۸۴۹۶.مسيح عليه السلام :اى بندگان بد! مردم را بر اساس گمانِ [بدى كه به آنها مى بريد ]سرزنش مى كنيد و خود را با وجود يقين [به بدى و گنهكارى خويش ]سرزنش نمى كنيد؟!

۳۵۳۷

بسا سرزنش شده اى كه گناهى ندارد

۱۸۴۹۷.امام على عليه السلام :مرا در گذشته برادرى بود در راه خدا... هيچ كس را براى عملى كه عذرى براى آن توان داشت، سرزنش نمى كرد، تا اين كه عذرخواهى او را بشنود.

1.إبراهيم : ۲۲.

2.نهج البلاغة : الخطبة ۱۶.

3.نهج البلاغة : الحكمة ۱۵۹.

4.بحار الأنوار: ۱۴/۳۰۵/۱۷.

5.نهج البلاغة : الحكمة ۲۸۹.