۱۸۰۸۸.عنه عليه السلام :كمالُ المَرءِ عَقلُهُ. و قيمَتُهُ فَضلُهُ.^۱

۱۸۰۸۹.عنه عليه السلام :كمالُ الإنسانِ العَقلُ.^۲

۱۸۰۹۰.الإمامُ الباقرُ عليه السلام :الكمالُ كُلُّ الكمالِ التَّفقُّهُ في الدِّينِ. و الصَّبرُ علَى النّائبَةِ. و تَقديرُ المَعيشةِ.^۳

(انظر) الإنسان : باب ۳۲۱.

۳۴۸۱

صِفَةُ الكامِلِ

۱۸۰۹۱.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :إذا كانت مَحاسِنُ الرجُلِ أكثَرَ مِن مَساوِيهِ فذلكَ الكامِلُ (التَّكامُلُ). و إذا كانَ مُتساوِيَ المَحاسِنِ و المَساوِي فذلكَ المُتَماسِكُ. و إن زادَت مَساويهِ على مَحاسِنِهِ فذلكَ الهالِكُ.^۴

۱۸۰۹۲.عنه عليه السلام :الكامِلُ مَن غَلَبَ جِدُّهُ هَزلَهُ.^۵

۱۸۰۹۳.عنه عليه السلام :مِن كمالِ المَرءِ تَركُهُ ما لا يَجمُلُ بهِ.^۶

۱۸۰۹۴.عنه عليه السلام :تَسَربَلِ الحَياءَ و ادَّرِعِ الوَفاءَ و احفَظِ الإخاءَ و أقلِلْ مُحادَثَةَ النِّساءِ. يَكمُلْ لكَ السَّناءُ.^۷

۱۸۰۸۸.امام على عليه السلام :كمال آدمى، خرد اوست و ارزش او، فضل اوست.

۱۸۰۸۹.امام على عليه السلام :كمال انسان، خرد است.

۱۸۰۹۰.امام باقر عليه السلام :كمال حقيقى، همان فهمِ در دين و شكيبايى در برابر بلاى سخت و اندازه نگه داشتن در معيشت است.

۳۴۸۱

ويژگى انسان كامل

۱۸۰۹۱.امام على عليه السلام :هر گاه خوبيهاى آدمى از بديهاى او بيشتر باشد، او كامل است و هر گاه خوبيها و بديهايش برابر باشد، او خود را [از هلاكت] نگه داشته و اگر بديهايش بيشتر از خوبيهايش باشد، او هلاك شده است.

۱۸۰۹۲.امام على عليه السلام :انسان كامل، كسى است كه جدّى او بر شوخى اش چيره باشد.

۱۸۰۹۳.امام على عليه السلام :از كمال آدمى است كه آنچه را زيبنده او نيست فرو گذارد.

۱۸۰۹۴.امام على عليه السلام :جامه شرم بپوش و زره وفادارى به تن كن و برادرى را نگه دار و با زنان كم سخن گوى، تا بلند مرتبگى تو كامل شود.

1.غرر الحكم : ۷۲۳۵.

2.غرر الحكم : ۷۲۴۴.

3.بحار الأنوار : ۷۸/۱۷۲/۳.

4.غرر الحكم : ۴۱۷۵.

5.غرر الحكم : ۲۱۹۷.

6.أعلام الدين : ۲۹۲.

7.غرر الحكم : ۴۵۳۶.