۱۶۷۷۳.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام ( ـ أيضا ـ ) : الظالِمُ يَحُومُ حَوْمَ^۱ نفسِهِ. و المُقتَصِدُ يَحومُ حَومَ قلبِهِ، و السابِقُ يَحُومُ حَومَ رَبِّهِ عَزَّ و جلَّ.^۲

۱۶۷۷۴.الإمامُ الكاظمُ عليه السلام :مَكتوبٌ في الإنجيلِ :... طُوبى لِلمُصلِحينَ بينَ الناسِ. اُولئكَ هُمُ المُقَرَّبونَ يَومَ القِيامَةِ.^۳

۳۲۷۵

عِبادَةُ المُقرَّبينَ

۱۶۷۷۵.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :علَيكُم بِصِدقِ الإخلاصِ و حُسنِ اليَقينِ. فإنّهُما أفضَلُ عِبادَةِ المُقَرَّبينَ.^۴

۱۶۷۷۳.امام صادق عليه السلام ( ـ درباره همين آيه ـ ) فرمود : ستمگر برگِرد نفْس خويش مى چرخد^۵ و ميانه رو بر گرد دل خويش و پيشتاز بر گرد پروردگار عزّ و جلّ خود.

۱۶۷۷۴.امام كاظم عليه السلام :در انجيل نوشته شده است:... خوشا به حال اصلاح دهندگان ميان مردم. اينان در روز قيامت مقرّبان [درگاه حق ]هستند.

۳۲۷۵

عبادت مقرّبان

۱۶۷۷۵.امام على عليه السلام :بر شما باد اخلاص راستين و يقين نيكو؛ زيرا كه اين دو برترين عبادت مقرّبان است.

1.حَامَ الطائر حول الشيء : إذا دَارَ (مجمع البحرين : ۱/۴۷۷). و دوران الظالم لنفسه: حوم نفسه اتباعه أهواءها و سعيه في تحصيل ما يرضيها. و دَوَران المقتصد حَومَ قلبه: اشتغاله بما يزكّي قلبه و يطهّره بالزهد و التعبّد،و دوران السابق بالخيرات حوم ربّه: إخلاصه له تعالى فيذكره و ينسى غيره فلا يرجو إلاّ إيّاه و لا يقص إلاّ إيّاه. (الميزان في تفسير القرآن: ۱۷/۵۰).

2.معاني الأخبار : ۱۰۴/۱.

3.تحف العقول : ۳۹۳.

4.غرر الحكم : ۶۱۵۹.

5.مراد از چرخيدن ستمگر بر گرد نفْسِ خويش، اين است كه از هواها و خواهشهاى نفْس خود پيروى مى كند و تمام كوشش او اين است كه نفْسش را راضى كند و مراد از چرخيدنِ معتدل بر گرد دل خويش، اشتغال او به تزكيه و پاك كردن دلش از طريق زهد و تعبّد است و مقصود از چرخيدن پيشتاز به سوى خوبيها و خيرات بر گرد پروردگارش، اين است كه خود را براى خدا خالص مى گرداند و همواره به ياد اوست و غير او را از ياد مى برد و جز به او به كسى ديگر اميد ندارد و مقصدى جز او ندارد (الميزان في تفسير القرآن: ج ۱۷ ص ۵۰).