۱۶۷۳۱.الإمامُ الباقرُ عليه السلام :إنَّ للقرآنِ بَطنا. و للبَطنِ بَطنٌ. و لَهُ ظَهرٌ. و للظَّهرِ ظَهرٌ.... و ليسَ شيءٌ أبعَدَ مِن عُقولِ الرِّجالِ مِن تَفسيرِ القرآنِ. إنّ الآيَةَ لَتَكُونُ أوَّلُها في شيءٍ و آخِرُها في شيءٍ. و هُو كلامٌ مُتَّصِلٌ يَتَصرَّفُ على وُجوهٍ.^۱

۱۶۷۳۲.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :القرآنُ كُلُّهُ تَقريعٌ. و باطِنُهُ تَقريبٌ.^۲

(انظر) بحار الأنوار : ۹۲ / ۷۸ باب ۸.

۳۲۶۲

التَّحذيرُ مِن التَّفسيرِ بِالرَّأيِ

۱۶۷۳۳.رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله :قالَ اللّه ُ جلَّ جلالُه : ما آمَنَ بي مَن فَسَّرَ بِرَأيهِ كَلامي.^۳

۱۶۷۳۴.عنه صلى الله عليه و آله :مَن قالَ في القرآنِ بغَيرِ عِلمٍ فَلْيَتَبَوَّأْ مَقعَدَهُ مِن النارِ.^۴

۱۶۷۳۵.عنه صلى الله عليه و آله :مَن تَكَلَّمَ في القرآنِ برَأيهِ فَأصابَ فَقَد أخطَأَ.^۵

۱۶۷۳۶.عنه صلى الله عليه و آله :مَن قالَ في القرآنِ بغَيرِ ما عِلمٍ جاءَ يَومَ القِيامَةِ مُلجَما بلِجامٍ مِن نارٍ.^۶

۱۶۷۳۱.امام باقر عليه السلام :همانا قرآن باطنى دارد و باطنش نيز باطنى دارد. و ظاهرى دارد و ظاهرش نيز ظاهرى دارد... از دسترس خِرد مردان چيزى دورتر از تفسير قرآن نيست؛ [زيرا ]آيه قرآن آغازش درباره چيزى است و پايانش درباره چيزى ديگر. قرآن گفتارى پيوسته است كه به شكلها و معانى گوناگون حمل مى شود.

۱۶۷۳۲.امام صادق عليه السلام :قرآن سراسر گوشزد كننده است و باطنش نزديك كننده.

۳۲۶۲

پرهيز از تفسير به رأى

۱۶۷۳۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خداوند فرمود: به من ايمان نياورده است كسى كه سخن مرا بر اساس رأى خودش تفسير كند.

۱۶۷۳۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هركه ندانسته درباره قرآن سخن بگويد، جايگاهش آتش است.

۱۶۷۳۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كه در قرآن مطابق نظر خود سخن بگويد و سخنش درست هم باشد، باز خطا كرده است.

۱۶۷۳۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كه در قرآن ندانسته چيزى بگويد، روز قيامت در حالى آورده شود كه لگامى از آتش بر او زده شده است.

1.بحار الأنوار:۹۲/۹۵/۴۸.

2.معاني الأخبار : ۲۳۲/۱.

3.بحار الأنوار: ۹۲/۱۰۷/۱.

4.كنز العمّال : ۲۹۵۸.

5.بحار الأنوار : ۹۲/۱۱۱/۲۰.

6.بحار الأنوار : ۹۲/۱۱۲.