۳۱۰۵
بَدءُ وُقوعِ الفِتَنِ
۱۵۷۲۰.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :إنّما بَدءُ وُقوعِ الفِتَنِ مِن أهواءٍ تُتَّبَعُ. و أحكامٍ تُبتَدَعُ. يُخالَفُ فيها حُكمُ اللّه ِ. يَتَوَلَّى فيها رِجالٌ رِجالاً. ألا إنّ الحَقَّ لو خَلَصَ لم يَكُنِ اختِلافٌ. و لو أنّ الباطِلَ خَلَصَ لم يَخفَ على ذي حِجىً. لكنَّهُ يُؤخَذُ مِن هذا ضِغثٌ و مِن هذا ضِغثٌ فَيُمزَجانِ فَيُجَلَّلانِ۱ معا. فهُنالكَ يَستَولي الشَّيطانُ على أوليائهِ. و نَجا الذينَ سَبَقَت لَهُم مِنَ اللّه ِ الحُسنى. إنّي سَمِعتُ رسولَ اللّه ِ صلى الله عليه و آله يقولُ : كيفَ أنتُم إذا لَبَسَتكُم فِتنَةٌ يَربُو فيها الصغيرُ و يَهرَمُ فيها الكبيرُ...؟ !۲
۱۵۷۲۱.عنه عليه السلام :يَأتي علَى الناسِ زَمانٌ لا يَبقى فيهِم مِن القرآنِ إلاّ رَسمُهُ و مِنَ الإسلامِ إلاّ اسمُهُ. و مَساجِدُهُم يومَئذٍ عامِرَةٌ مِن البِناءِ. خَرابٌ مِن الهُدى. سُكّانُها و عُمّارُها شَرُّ أهلِ الأرضِ. مِنهُم تَخرُجُ الفِتنَةُ. و إلَيهِم تَأوِي الخَطيئةُ. يَرُدُّونَ مَن شَذَّ عنها فيها. و يَسُوقُونَ مَن تَأخَّرَ عنها إلَيها. يقولُ اللّه ُ سبحانَهُ : فَبِي حَلَفتُ لَأبعَثَنَّ على اُولئكَ فِتنَةً تَترُكُ الحَليمَ فيها حَيرانَ !۳
۳۱۰۵
خاستگاه فتنه ها
۱۵۷۲۰.امام على عليه السلام :جز اين نيست كه خاستگاه فتنه ها پيروى از هواهاى نفس و احكامى است كه بدعت گذاشته مى شوند و با حكم خدا مخالفند و گروهى در اين هوسها و بدعتها از گروهى ديگر پيروى مى كنند. بدانيد كه اگر حق خالص و نا آميخته بود، اختلاف پيش نمى آمد و اگر باطل خالص بود، بر آدم خردمند پوشيده نمى ماند. اما مشتى از آن گرفته مى شود و مشتى از اين و با هم درآميخته مى شوند و اينجاست كه شيطان بر دوستان خويش مسلّط مى گردد و كسانى كه پيشتر لطف حق شامل حالشان گشته است نجات مى يابند. من از پيامبر خدا صلى الله عليه و آله شنيدم كه مى فرمايد : چگونه ايد شما آن گاه كه فتنه اى فرايتان گيرد كه در آن خرد سال بزرگ شود و بزرگسال پير گردد...؟!
۱۵۷۲۱.امام على عليه السلام :روزگارى بر مردم آيد كه در ميان آنان از قرآن جز ظاهرى و از اسلام جز نامى باقى نماند. در آن زمان مسجدها از نظر ساختمان آبادند و از هدايت ويران. ساكنان و آباد كنندگان اين مساجد بدترين افراد روى زمينند. از آنان فتنه زايَد و گناه در وجود آنان مأوى گزيند. هر كس كه از گناه كناره گيرد او را به سوى آن مى كشانند و هر كس كه از آن وا پس ماند، او را به سوى آن مى رانند. خداوند سبحان مى فرمايد : سوگند به ذات خودم كه بر آنان بلايى برانگيزم كه در آن بردبار خردمند را حيران گذارد.
1.تَجلّلهُ: أي علاه (الصحاح: ۴/۱۶۶۱). و في بعض النسخ : فيجتمعان. و في بعضها : فيجلبان. (كما في هامش المصدر).
2.الكافي : ۸/۵۸/۲۱.
3.نهج البلاغة : الحكمة ۳۶۹.