(انظر) الخوف : باب ۱۱۴۵.
معرفة اللّه : باب ۲۵۶۷.
۲۸۳۸
ما يَتشَعَّبُ مِنَ العِلمِ
۱۴۰۹۰.رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله :أمّا العِلمُ فيَتشَعَّبُ مِنهُ الغِنى و إن كانَ فَقيرا. و الجُودُ و إن كانَ بَخيلاً. و المَهابَةُ و إن كانَ هَيِّنا. و السَّلامَةُ و إن كانَ سَقيما. و القُربُ و إن كانَ قَصِيّا. و الحَياءُ و إن كانَ صَلِفا. وَ الرِّفعَةُ و إن كانَ وَضيعا. و الشَّرَفُ و إن كانَ رَذلاً. و الحِكمَةُ و الحِظوَةُ. فهذا ما يَتشَعَّبُ لِلعاقِلِ بِعِلمِهِ.۱
۲۸۳۹
ما يَنبَغي عَلَى العالِمِ
۱۴۰۹۱.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :مَن نَصَبَ نَفسَهُ لِلنّاسِ إماما فعَلَيهِ أن يَبدَأ بِتَعليمِ نَفسِهِ قَبلَ تَعليمِ غَيرِهِ. وَ ليَكُن تَأديبُهُ بِسيرَتِهِ قَبلَ تَأديبِهِ بِلِسانِهِ. و مُعَلِّمُ نَفسِهِ و مُؤَدِّبُها أحَقُّ بِالإجلالِ مِن مُعَلِّمِ النّاسِ و مُؤَدِّبِهِم.۲
۱۴۰۹۲.عنه عليه السلام :عَلَى العالِمِ أن يَعمَلَ بِما عَلِمَ. ثُمَّ يَطلُبَ تَعَلُّمَ ما لَم يَعلَمْ.۳
۲۸۳۸
شاخه هاى دانش
۱۴۰۹۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :از دانش، بى نيازى منشعب مى شود، هر چند[آدمى] تهيدست باشد و بخشندگى، هر چند بخيل باشد و هيبت، هر چند نرم رفتار و ملايم باشد و تندرستى، هر چند بيمار باشد و قُرب، هر چند دور باشد و آزرم، هر چند پر رو باشد و بلند مرتبگى، هر چند دون پايه باشد و بزرگوارى، هر چند پست باشد و حكمت و بهره مندى. اينها چيزهايى است كه براى خردمند از دانش او منشعب مى شود.
۲۸۳۹
آنچه بر دانشمند سزاوار است
۱۴۰۹۱.امام على عليه السلام :هر كه خود را پيشواى مردم قرار دهد، بايد پيش از آموزش ديگران به آموزش خود بپردازد و پيش از آن كه به زبان [مردم را ]تربيت كند، با كردار و رفتارش تربيت نمايد آن كه آموزگار و مربّى خويش است، بيشتر سزاوار احترام و تجليل است تا آن كه آموزگار و مربّى مردم است.
۱۴۰۹۲.امام على عليه السلام :بر دانشمند است كه آنچه را مى داند به كار بندد و سپس در پى ياد گرفتن دانشى رود كه نمى داند.
1.تحف العقول : ۱۶.
2.بحار الأنوار : ۲/۵۶/۳۳.
3.غرر الحكم : ۶۱۹۶.