۲۸۳۴
خَصائِصُ العالِمِ
۱۴۰۵۷.رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله :مَن قالَ : أنا عالِمٌ فَهُوَ جاهِلٌ.۱
۱۴۰۵۸.عنه صلى الله عليه و آله :مَن قالَ: إنّي عالِمٌ فهُوَ جاهِلٌ.۲
۱۴۰۵۹.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :العالِمُ مَن عَرَفَ قَدرَهُ. و كَفى بِالمَرءِ جَهلاً ألاّ يَعرِفَ قَدرَهُ.۳
۱۴۰۶۰.عنه عليه السلام :العالِمُ مَن لا يَشبَعُ مِنَ العِلمِ. و لا يَتَشبَّعُ بِهِ.۴
۱۴۰۶۱.عنه عليه السلام :العالِمُ الّذي لا يَمَلُّ مِن تَعَلُّمِ العِلمِ.۵
۱۴۰۶۲.عنه عليه السلام ( ـ في وَصِيَّتِهِ لاِبنِهِ الحَسَنِ عليه السلام ـ ) : قَرَعتُكَ بِأنواعِ الجَهالاتِ لِئَلاّ تَعُدَّ نَفسَكَ عالِما... فإنَّ العالِمَ مَن عَرَفَ أنَّ ما يَعلَمُ فيما لا يَعلَمُ قَليلٌ فعَدَّ نَفسَهُ بِذلكَ جاهِلاً. فَازدادَ بِما عَرَفَ مِن ذلكَ في طَلَبِ العِلمِ اجتِهادا. فَما يَزالُ لِلعِلمِ طالِبا. و فيهِ راغِبا. و لَهُ مُستَفيدا. و لأِهلِهِ خاشِعا مُهتَمّا. و لِلصَّمتِ لازِما. و لِلخَطَأِ حاذِرا. و مِنهُ مُستَحيِيا. و إن وَرَدَ عَلَيهِ ما لا يَعرِفُ لَم يُنكِرْ ذلكَ لِما قَرَّرَ بِهِ نَفسَهُ مِنَ الجَهالَةِ.۶
۲۸۳۴
ويژگيهاى عالم
۱۴۰۵۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كه بگويد: من دانا هستم، او شخص نادانى است.
۱۴۰۵۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كه بگويد: من دانا هستم، او نادان است.
۱۴۰۵۹.امام على عليه السلام :عالم كسى است كه قدر و منزلت خود را بشناسد و آدمى را همين نادانى بس كه منزلت خود را نشناسد.
۱۴۰۶۰.امام على عليه السلام :عالم كسى است كه از دانش سير نشود و وانمود به سير شدن از آن نيز نكند.
۱۴۰۶۱.امام على عليه السلام :عالم كسى است كه از آموختن دانش خسته نشود.
۱۴۰۶۲.امام على عليه السلام ( ـ در سفارش به فرزند خود حضرت حسن عليه السلام ـ ) فرمود : انواع نادانيها را به تو گوشزد كردم تا خود را عالم نشمارى... زيرا عالم كسى است كه بداند: آنچه مى داند، در برابر آنچه نمى داند اندك است و از اين رو خود را نادان مى شمارد و با اطلاع از اين امر (كه دانسته هايش اندك است) بر كوشش خود براى تحصيل دانش مى افزايد. لذا پيوسته دانشجو و شيفته دانش باشد و از آن بهره گيرد و نسبت به عالمان فروتن و با اعتنا باشد و خاموشى اختيار كند و از خطا پرهيز و شرم داشته باشد و اگر به چيزى رسد كه نمى داند، آن را انكار و رد نكند؛ زيرا به نادانى خود معترف است.
1.منية المريد : ۱۳۷.
2.الترغيب و الترهيب : ۱/۱۳۰/۴.
3.نهج البلاغة : الخطبة ۱۰۳.
4.غرر الحكم : ۱۷۴۰.
5.غرر الحكم : ۱۳۰۳.
6.تحف العقول : ۷۳.