۱۴۸۰۲.عنه عليه السلام :مَن كاشَفَكَ في عَيبِكَ حَفِظَكَ في غَيبِكَ. مَن داهَنَكَ في عَيبِكَ عابَكَ في غَيبِكَ.^۱

۱۴۸۰۳.عنه عليه السلام :ما ألاكَ جُهدا فِي النَّصيحَةِ مَن دَلَّكَ عَلى عَيبِكَ و حَفِظَ غَيبَكَ.^۲

۱۴۸۰۴.عنه عليه السلام :ما يَمنَعُ أحَدَكُم أن يَستَقبِلَ أخاهُ بِما يَخافُ مِن عَيبِهِ إلاّ مَخافَة أن يَستَقبِلَهُ بِمِثلِهِ. قَد تَصافَيتُم عَلى رَفضِ الآجِلِ و حُبِّ العاجِلِ!^۳

۱۴۸۰۵.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :أحَبُّ إخواني إلَيَّ مَن أهدى إلَيَّ عُيوبي.^۴

(انظر) الهديّة : باب ۳۹۵۲.
المُداهنة : باب ۱۲۸۰.

۲۹۷۲

تَتَبُّعُ العُيوبِ

الكتاب :

وَيْلٌ لِكُلِّ هُمَزَةٍ^۵ لُمَزَةٍ ».^۶

۱۴۸۰۲.امام على عليه السلام :هر كه عيبت را به تو اظهار كند، پشت سرت آبروى تو را حفظ نمايد. هر كه در گفتن عيبت به تو ملاحظه كارى كند، پشت سرت عيب تو را بگويد.

۱۴۸۰۳.امام على عليه السلام :كسى كه عيبت را به تو نشان دهد و پشت سر آبرويت را حفظ كند، در خير خواهى و يكرنگى از هيچ كوششى فرو گذار نكرده است.

۱۴۸۰۴.امام على عليه السلام :آنچه مانع هر يك از شما مى شود كه عيب برادرش را پيش روى او بگويد، اين است كه مى ترسد او نيز عيبش را رو به رويش بگويد. شما در راه دور افكندن آخرت و دوستى دنيا با هم رفيق شده ايد.

۱۴۸۰۵.امام صادق عليه السلام :محبوبترين برادرانم نزد من، كسى است كه عيبهايم را به من هديه كند.

۲۹۷۲

عيبجويى

قرآن :

«واى بر هر غيبت كننده^۷ عيب جويى».

1.غرر الحكم : ۸۲۶۰ و ۸۲۶۱.

2.غرر الحكم : ۹۷۰۴.

3.نهج البلاغة : الخطبة ۱۱۳.

4.تحف العقول : ۳۶۶.

5.الهُمَزة : الكثيـر الطعن على غيـره بغير حقّ. العائب له بما ليس بعيب. و أصل الهَمز الكسر فكأنّ العائب بعيبه إيّاه و طعنه فيه يكسره و يهمزه... و اللمز العيب أيضا. و الهمزة و اللمزة بمعنى. و قد قيل : بينهما فرق ؛ فإنّ الهُمزة الذي يَعيبك بظهر الغيب. و اللُّمزة الذي يَعيبك في وجهك. (مجمع البيان : ۱۰/۸۱۷ ).

6.الهُمَزة : ۱.

7.در آيه شريفه واژه هُمَزَه آمده است و در لغت به معناى كسى است كه به ناحق بر ديگران بسيار خرده مى گيرد و آنچه را كه عيب نيست از آنان عيب مى گيرد. «هَمْز» در اصل به معناى شكستن است؛ بنا بر اين، كسى كه از ديگرى عيبجويى و خرده گيرى مى كند، با اين كار خود گويى او را مى شكند (شخصيت او را خُرد مى كند)...« لَمْز» نيز به معناى عيب است. هُمَزَه و لُمَزَه به يك معنا هستند. بعضى ميان اين دو فرق گذاشته و گفته اند «هُمَزَه» كسى است كه پشت سر عيب گويى مى كند و «لُمَزَه» كسى است كه پيش رو عيب و ايراد مى گيرد (مجمع البيان: ج ۱۰ ص ۸۱۷).