۱۳۷۸۷.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :إذا أرذَلَ اللّه ُ عَبدا حَظَرَ عَلَيهِ العِلمَ.^۱

بيان :

قالَ ابنُ أبي الحَديدِ : أرذَلَهُ : جَعَلَهُ رَذلاً. و كانَ يقالُ : مِن عَلامَةِ بُغضِ اللّه ِ تَعالى لِلعَبدِ أن يُبَغِّضَ إلَيهِ العِلمَ.
و قالَ الشاعرُ : ۰ شَكَوتُ إلى وكيعٍ سُوءَ حِفظي
فأرشَدَني إلى تركِ المَعاصي ۰
۰ و قالَ لأنّ حِفظَ العِلمِ فَضلٌ
و فَضلُ اللّه ِ لا يُوتيهِ عاصي^۲ ۰

(انظر) عنوان ۵۴۸ «التوفيق».

۲۷۸۵

العِلمُ أصلُ كُلِّ خَيرٍ

۱۳۷۸۸.رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله :العِلمُ رَأسُ الخَيرِ كُلِّهِ. و الجَهلُ رَأسُ الشَّرِّ كُلِّهِ.^۳

۱۳۷۸۹.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :العِلمُ أصلُ كُلِّ خَيرٍ. الجَهلُ أصلُ كُلِّ شَرٍّ.^۴

۱۳۷۸۷.امام على عليه السلام :هر گاه خداوند [بخواهد ]بنده اى را پست گرداند، او را از علم بى بهره سازد.

توضيح :

ابن ابى الحديد مى نويسد: «ارذله» يعنى او را فرومايه و پست گردانيد. گفته مى شد: از نشانه هاى بغض خداوند بزرگ از بنده اش اين است كه علم را مبغوض او مى سازد.
شاعر گفته است: ۰از كم حافظگى خود نزد وكيع^۵ شكايت كردم
او مرا به ترك گناهان راهنمايى كرد۰
۰و گفت: چون حفظ علم و دانش فضل [الهى] است
و فضل خداوند به هيچ گنهكارى عطا نمى شود. ۰

۲۷۸۵

دانش ريشه همه خوبيهاست

۱۳۷۸۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :دانايى، سر همه خوبيهاست و نادانى سر همه بديها.

۱۳۷۸۹.امام على عليه السلام :دانايى، ريشه هر خوبى است؛ نادانى ريشه هر بدى است.

1.نهج البلاغة : الحكمة ۲۸۸.

2.شرح نهج البلاغة: ۱۹/۱۸۲.

3.بحار الأنوار : ۷۷/۱۷۵/۹.

4.غرر الحكم : ۸۱۸. ۸۱۹.

5.احتمالاً مراد وكيع بن سلمة بن زهير بن اياد باشد ـ مجمع البحرين.