۱۱۵۶۱.عنه صلى الله عليه و آله :الظُّلمُ ثلاثةٌ : فَظُلمٌ لا يَغفِرُهُ اللّه ُ، و ظُلمٌ يَغفِرُهُ اللّه ُ، و ظُلمٌ لا يَترُكُهُ.^۱

۱۱۵۶۲.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :ألا و إنَّ الظُّلمَ ثلاثةٌ : فَظُلمٌ لا يُغفَرُ، و ظُلمٌ لا يُترَكُ، و ظُلمٌ مَغفورٌ لا يُطلَبُ، فأمّا الظُّلمُ الذي لا يُغفَرُ فالشِّركُ بِاللّه ِ... و أمّا الظُّلمُ الذي يُغفَرُ فَظُلمُ العَبدِ نفسَهُ عندَ بعضِ الهَناتِ، و أمّا الظُّلمُ الذي لا يُترَكُ فظُلمُ العِبادِ بَعضِهِم بَعضا.^۲

(انظر) الذنب : باب ۱۳۷۲.

۲۴۱۷

الظُّلمُ الَّذي لا يُترَكُ

۱۱۵۶۳.رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله :الظُّلمُ ثلاثةٌ : فَظُلمٌ لا يَترُكُهُ اللّه ُ... أمّا الذي لا يَترُكُ فَظُلمُ العِبادِ فيما بينَهُم، يَقُصُّ اللّه ُ بَعضَهم مِن بَعضٍ.^۳

۱۱۵۶۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :ظلم سه گونه است : ظلمى كه خدا هرگز نمى بخشد. ظلمى كه خدا مى بخشد. و ظلمى كه بازخواست خواهد شد.

۱۱۵۶۲.امام على عليه السلام :بدانيد كه ظلم بر سه گونه است : ظلمى كه هرگز بخشيده نمى شود. ظلمى كه بازخواست مى شود و ظلمى كه بخشوده مى شود و بازخواست نمى گردد. اما ظلمى كه هرگز بخشيده نمى شود. شرك ورزيدن به خداست... اما ظلمى كه بخشوده مى شود ستمى است كه بنده با ارتكاب بعضى گناهان كوچك به خود روا مى دارد و اما ظلمى كه بازخواست خواهد شد. ستم بندگان به يكديگر است.

۲۴۱۷

ستمى كه بازخواست مى شود

۱۱۵۶۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :ظلم سه گونه است : ظلمى كه خداوند از آن نمى گذرد... اما ظلمى كه گذشت نمى شود، ستم بندگان به يكديگر است. خداوند تقاص هر كسى را از ديگرى مى گيرد.

1.كنز العمّال : ۷۵۸۸.

2.نهج البلاغة : الخطبة ۱۷۶.

3.كنز العمّال : ۱۰۳۲۶.