الحديث :
۱۱۵۵۸.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام ( ـ في قولِهِ تعالى : {Q} «الذينَ آمَنوا و لَمْ يَل ) : بِشَكٍّ.۱
۱۱۵۵۹.بحار الأنوار عن أبي بَصيرٍ :سَألتُهُ [ الإمام الصّادق عليه السلام ]عن قَول اللّه ِ عزّ و جلّ: «و الذين آمنوا و لَمْ يَلْبِسُوا إِيمانَهُمْ بِظُلْمٍ» الآية، قالَ : نَعوذُ بِاللّه ِ يا أبا بصيرٍ أن تَكونَ ممَّن لَبِسَ إيمانَهُ بِظُلمٍ، ثُمّ قالَ : اُولئكَ الخَوارِجُ و أصحابُهُم.۲
(انظر) بحار الأنوار : ۶۹ / ۱۵۰ باب ۳۱.
العدل : باب ۲۵۰۵.
الشكّ : باب ۲۰۶۳.
۲۴۱۶
أنواعُ الظُّلمِ
۱۱۵۶۰.رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله :الدَّواوينُ عندَ اللّه ِ ـ عَزَّ و جَلَّ ـ ثلاثةٌ : دِيوانٌ لا يَعبَأُ اللّه ُ بهِ شيئا، و دِيوانٌ لا يَترُكُ اللّه ُ مِنهُ شيئا، و ديوانٌ لا يَغفِرُهُ اللّه ُ. فأمّا الدِّيوانُ الذي لا يَغفِرُهُ اللّه ُ فالشِّركُ باِللّه ِ، قالَ اللّه ُ عَزَّ و جَلَّ : «مَن يُشْرِكْ بِاللّه ِ فَقَدْ حَرَّمَ اللّه ُ علَيهِ الجَنَّةَ» .۳ و أمّا الدِّيوانُ الذي لا يَعبَأُ اللّه ُ بهِ شيئا فَظُلمُ العَبدِ نفسَهُ فيما بينَهُ و بينَ رَبِّهِ، مِن صومِ يومٍ تَرَكَهُ، أو صلاةٍ تَرَكَها، فإنَّ اللّه َ ـ عَزَّ و جَلَّ ـ يَغفِرُ ذلكَ و يَتَجاوَزُ إن شاءَ. و أمّا الدِّيوانُ الذي لا يَترُكُ اللّه ُ مِنهُ شيئا فَظُلمُ العِبادِ بَعضِهِم بَعضا، القِصاصُ لا مَحالَةَ.۴
حديث :
۱۱۵۵۸.امام صادق عليه السلام ( ـ درباره آيه «كسانى كه ايمان آوردند و ايمانشان را ) فرمود : يعنى با شكّ.
۱۱۵۵۹.بحار الأنوار ( ـ به نقل از ابو بصير ـ ) : از امام صادق عليه السلام درباره آيه «كسانى كه ايمان آوردند و ايمانشان را با ستم نياميختند» سؤال كردم. حضرت فرمود : پناه به خدا. اى ابا بصير. از اين كه تو جزء كسانى باشى كه ايمانشان را با ستم درآميختند. سپس فرمود : اينان. خوارج و هم مسلكان آنها هستند.
۲۴۱۶
انواع ستم
۱۱۵۶۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :ديوانهاى اعمال نزد خدا سه گونه است : ديوانى كه خداوند به آن هيچ اعتنايى نمى كند. ديوانى كه خداوند از آن چيزى را فرو نمى گذارد. و ديوانى كه خداوند آن را نمى بخشايد. امّا ديوانى كه خداوند آن را هرگز نمى بخشايد شرك به خدا است ؛ خداى عزيز و بلند مرتبه فرموده است : «هر كه به خدا شرك ورزد همانا خداوند بهشت را بر او حرام كند». امّا ديوانى كه خداوند به آن هيچ اعتنايى نمى كند. ظلم بنده به خود است در كارهايى كه به رابطه او و خدا مربوط مى شود ؛ مانند نگرفتن روزه اى. يا نخواندن نمازى. خداوند عزيز و بلند مرتبه اگر بخواهد اينها را مى بخشد و گذشت مى كند. و امّا ديوانى كه خداوند كمترين چيزى از آن را فرو نمى گذارد. ستم بندگان به يكديگر است كه چاره اى جز قصاص ندارد.
1.الكافي : ۲/۳۹۹/۴.
2.بحار الأنوار : ۶۹/۱۵۳/۱۰.
3.المائدة : ۷۲.
4.مسند ابن حنبل:۱۰/۸۲/۲۶۰۹۰.