۲۳۰۳
المُصيبَةُ بِالوَلَدِ
۱۱۰۲۰.رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله :مَن ثَكِلَ ثَلاثَةً مِن صُلبِهِ فاحتَسَبَهُم عَلَى اللّه ِ عَزَّ و جلَّ وَجَبَت لَهُ الجَنَّةُ.۱
۱۱۰۲۱.بحار الأنوار عَن قَبِيصَةِ :كنتُ عندَ رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله جالسا. إذ أتَتهُ امرَأةٌ فقالَت : يا رسولَ اللّه ِ. ادعُ اللّه لي فإنَّهُ ليسَ يَعيشُ لي وَلَدٌ. فقالَ صلى الله عليه و آله : و كَم ماتَ لكِ وَلَدٌ ؟ قالَت : ثلاثةٌ، قالَ : لقد احتُظِرتِ مِن النارِ بحِظارٍ شَديدٍ.۲
(انظر) بحار الأنوار : ۸۲ / ۱۱۴ باب ۱۷.
۲۳۰۴
أدَبُ المُصابِ
۱۱۰۲۲.الأمالي للطوسي عن عائشة :لَمّا ماتَ إبراهيمُ بَكَى النبيُّ صلى الله عليه و آله حتّى جَرَت دُموعُهُ على لِحيَتِهِ، فقيلَ لَهُ : يا رسولَ اللّه ِ، تَنهى عنِ البُكاءِ و أنتَ تَبكي ؟! فقالَ : ليسَ هذا بُكاءً، و إنّما هذهِ رَحمَةٌ، و مَن لا يَرحَمْ لا يُرحَمْ.۳
۱۱۰۲۳.بحار الأنوار عن جابر بن عبد اللّه :أخَذَ رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله بِيَدِ عبدِ الرحمنِ بنِ عَوفٍ فَأتى إبراهيمَ و هو يَجودُ بنفسِهِ. فَوَضَعَهُ في حِجرِهِ فقالَ : يا بُنَيَّ. إنّي لا أملِكُ لكَ مِنَ اللّه ِ شَيئا. و ذَرَفَت عَيناهُ، فقالَ لَهُ عبدُ الرحمنِ : يا رسولَ اللّه ِ. تَبكِي ؟ أ وَ لَم تَنهَ عنِ البُكاءِ؟ قالَ : إنّما نَهَيتُ عنِ النَّوحِ، عن صَوتَينِ أحمَقَينِ فاجِرَينِ : صوتٌ عِند نِعَمٍ : لَعِبٌ و لَهوٌ و مَزاميرُ شيطانٍ، و صوتٌ عندَ مُصيبَةٍ : خَمْشُ وُجوهٍ و شَقُّ جُيوبٍ و رَنَّـةُ شيطانٍ. إنّما هذهِ رحمَةٌ، مَن لا يَرحَمْ لا يُرحَمْ، لو لا أنّهُ أمرٌ حَقٌّ، و وَعدٌ صِدْقٌ، و سَبيلٌ بِاللّه ِ و إنَّ آخِرَنا سَيَلحَقُ أوَّلَنا لَحَزَنّا علَيكَ حُزنا أشَدَّ مِن هذا، و إنّا بِكَ لَمَحزُونُونَ. تَبكِي العَينُ، و يَدمَعُ القَلبُ، و لا نَقولُ ما يُسخِطُ الرَّبَّ عَزَّ و جلَّ.۴
۲۳۰۳
مصيبت مرگ فرزند
۱۱۰۲۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هركه در داغ سه فرزند خود سوگوار شود و [اجر ]مرگ آنها را به حساب خداوند عزّ و جلّ بگذارد. بهشت بر او واجب گردد.
۱۱۰۲۱.بحار الأنوار ( ـ به نقل از قبيصه ـ ) : نزد پيامبر خدا صلى الله عليه و آله نشسته بودم كه زنى آمد و از مرگ فرزندانش شكوه كرد و گفت: اى رسول خدا! از خدا براى من طلب فرزند نما. حضرت به او فرمود : چند فرزند از تو مرده است؟ عرض كرد : سه تا. فرمود : تو در برابر آتش. حصار محكمى بر گِرد خود كشيده اى.
۲۳۰۴
آداب مصيبت ديده
۱۱۰۲۲.الأمالى للطوسى ( ـ به نقل از عائشة ـ ) : هنگامى كه ابراهيم درگذشت پيامبر صلى الله عليه و آله چندان گريست كه اشكهايش بر محاسنش جارى گشت. عرض شد : اى رسول خدا! شما از گريستن نهى مى كنيد و خود مى گرييد؟! فرمود : اين گريه نيست. بلكه رحم است. و هركه رحم نكند به او رحم نمى شود.
۱۱۰۲۳.بحار الأنوار ( ـ به نقل از جابر بن عبد اللّه ـ ) : پيامبر خدا صلى الله عليه و آله دست عبد الرحمان بن عوف را گرفت و نزد ابراهيم، كه در حال جان دادن بود آمد. پس او را در دامن خود گذاشت و فرمود : فرزند عزيزم! در برابر خواست خدا، كارى از من ساخته نيست، و از چشمانش اشك سرازير شد. عبد الرحمان عرض كرد : اى رسول خدا! گريه مى كنيد؟ مگر شما خود از گريستن نهى نفرموديد؟ حضرت فرمود : من از نوحه كردن نهى كردم ؛ از دو صداى احمقانه و زشت : صدايى به هنگام خوشى : يعنى لهو و لعب و ساز و آواز شيطانى، و صدايى به هنگام مصيبت : يعنى خراشيدن چهره و دريدن گريبان و فرياد شيطانى. اما اين گريه من از سر رحم و دلسوزى است. و كسى كه رحم نكند به او رحم نمى شود. اگر نبود كه مرگ حق است و و عده اى است تخلّف ناپذير و راه خداست كه بايد رفت و بازماندگانِ ما به رفتگانمان مى پيوندند. هر آينه بيش از اين براى تو اندوهگين مى شديم. ما براى تو غمگينيم. چشم مى گريد و دل اشك مى ريزد. اما سخنى كه خداوند عزّ و جلّ را ناخشنود سازد. بر زبان نمى آوريم.
1.الخصال : ۱۸۰/۲۴۵.
2.بحار الأنوار : ۸۲/۱۲۱/۱۳.
3.الأمالي للطوسي : ۳۸۸/۸۵۰.
4.بحار الأنوار : ۸۲/۹۰/۴۳.