۲۰۶۲
رَبُّنا غَفورٌ شَكورٌ
الكتاب :
ما يَفْعَلُ اللّه ُ بِعَذابِكُمْ إنْ شَكَرْتُمْ وَ آمَنْتُمْ وَ كانَ اللّه ُ شاكِرا عَلِيْما».۱
إنَّ الصَّفا و المَرْوَةَ مِنْ شَعائرِ اللّه ِ فَمَنْ حَجَّ البَيْتَ أوِ اعتَمَرَ فَلا جُناحَ عَلَيهِ أنْ يَطَّوَّفَ بِهِما وَ مَنْ تَطَوَّعَ خَيْرا فَإنَّ اللّه َ شاكِرٌ عَلِيْمٌ».۲
وَ قالُوا الْحَمْدُ للّه ِ الَّذِي أذْهَبَ عَنَّا الحَزَنَ إنَّ رَبَّنا لَغَفُورٌ شَكُورٌ».۳
ذلِكَ الَّذِي يُبَشِّرُ اللّه ُ عِبادَهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ قُلْ لا أسأَلُكُمْ عَلَيهِ أجْرا إلاَّ المَوَدَّةَ فِي القُرْبَى وَ مَنْ يَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فِيْها حُسْنا إنَّ اللّه َ غَفُورٌ شَكُورٌ».۴
الحديث :
۹۸۱۵.رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله ( ـ في الدعاءِ ـ ) : يا خَيرَ ذاكِرٍ و مَذكورٍ، يا خَيرَ شاكِرٍ و مَشكورٍ۵.۶
۲۰۶۲
پروردگار ما آمرزنده و سپاسگزار است
قرآن :
«اگر شكر كنيد و ايمان ورزيد خداوند را با عذاب شما چه كار؟ خدا سپاسگزار و داناست».
«صفا و مروه از شعاير خداست. پس هركه حجّ خانه خدا را به جاى آورد يا عمره گذارد بر او گناهى نيست كه ميان آن دو سعى به جاى آورد ؛ پس هركه افزون بر فريضه. كار نيكى كند خداوند. سپاسگزار و داناست».
«و گفتند : سپاس خدايى را كه اندوه از ما ببرد. همانا پروردگار ما بسيار بسيار آمرزنده و سپاسگزار است».
«اين است آنچه خدا آن گروه از بندگانش را كه ايمان آورده اند و كارهاى شايسته كرده اند. بدان مژده مى دهد. بگو : بر اين رسالت مزدى از شما نمى خواهم جز دوست داشتن خويشاوندان. و هركه كار نيكى كند براى او در ثواب آن خواهيم افزود. همانا خداوند بسيار آمرزنده و سپاسگزار است».
حديث :
۹۸۱۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ( ـ در دعا ـ ) گفت : اى بهترين ذاكر و مذكور. اى بهترين شاكر و مشكور.۷
1.النساء : ۱۴۷.
2.البقرة : ۱۵۸.
3.فاطر : ۳۴.
4.الشورى : ۲۳.
5.بحار الأنوار : ۹۴/۳۹۶/۳.
6.قال العلاّمة الطباطبائي رحمه الله : الشاكر و العليم اسمان من أسماء اللّه الحسنى. و الشّكر هو مقابلة من اُحسن إليه إحسان المحسن بإظهاره لسانا أو عملاً. كمن ينعم إليه المنعم بالمال فيجازيه بالثناء الجميل الدالّ على نعمته. أو باستعمال المال فيما يرتضيه و يكشف عن إنعامه. و اللّه سبحانه و إن كان محسنا قديم الإحسان. و منه كل الإحسان. لا يد لأحد عنده حتى يستوجبه الشكر. إلاّ أنّه جلّ ثناؤه عدّ الأعمال الصالحة ـ التي هي في الحقيقة إحسانه إلى عباده ـ إحسانا من العبد إليه. فجازاه بالشكر و الإحسان. و هو إحسان على إحسان. قال تعالى : «هَلْ جَزاءُ الإحْسانِ إلاّ الإحْسانُ» . (الرحمن : ۶۰). و قال تعالى: «إنَّ هذا كانَ لَكُمْ جَزاءً و كانَ سَعْيُكُم مَشكورا» . (الدهر : ۲۲). فإطلاق الشاكر عليه تعالى على حقيقة معنَى الكلمة من غير مجاز (الميزان في تفسير القرآن: ۱/۳۸۶).
7.علاّمه طباطبايى رحمه الله فرموده است : شاكر و عليم دو اسم از اسمهاى نيكوى خداست. شكر و سپاسگزارى اين است كه كسى در برابر نيكى ديگرى به خود. با زبان يا در عمل. آن را جبران كند. مانند اين كه كسى به ديگرى كمك مالى كند و او به پاداش آن كمك، از وى تعريف و ستايش كند يا آن مال را در جايى كه مورد پسندِ كمك كننده و بيانگرِ كمك و خوبى اوست به مصرف برساند. خداوند سبحان، گر چه احسانش ازلى است و همه احسان و نيكيها از اوست و هيچ كس نسبت به خداوند، خوبى و احسانى نمى كند كه مستوجب سپاسگزارى از جانب خداوند باشد، امّا خداى بزرگ، اعمال صالح و نيك را ـ كه همانها نيز در حقيقت احسان خود او به بندگانش مى باشد ـ احسان و نيكى بنده به خود به شمار آورده و در برابر آن از بندگان سپاسگزارى و به آنان احسان مى كند و اين خود احسانى است علاوه بر احسان [اوّل]. خداوند متعال فرموده است : «آيا پاداش خوبى جز خوبى است؟» و فرموده است : «اين پاداش شماست و از كوشش شما سپاسگزارى شده است». بنا بر اين. اطلاق نام شاكر (سپاسگزار) بر خداوند متعال اطلاق حقيقى است، نه مجازى.