۱۰۴۵۰.عنه عليه السلام :مَن لَم يَرضَ مِن صَدِيقِهِ إلاّ بِإيثارِهِ على نَفسِهِ دامَ سَخَطُهُ.۱
۱۰۴۵۱.عنه عليه السلام :مَن طَلَبَ صَدِيقَ صِدقٍ وَفِيّا طَلَبَ ما لا يُوجَدُ.۲
۱۰۴۵۲.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :الاستِقصاءُ فُرقَةٌ. الانتِقادُ عَداوَةٌ.۳
۱۰۴۵۳.عنه عليه السلام :لا يَطمَعَنَّ... الخَبُّ في كَثرَةِ الصَّديقِ.۴
(انظر) الأخ : باب ۴۴. ۴۸.
۲۱۸۲
ما يوجبُ كَثرَةَ الأصدِقاءِ
۱۰۴۵۴.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :مَن لانَت عَرِيكَتُهُ وَجَبَت مَحَبَّتُهُ. مَن لانَ عُودُهُ كَثُفَت أغصانُهُ.۵
۱۰۴۵۵.الإمامُ زينُ العابدينَ عليه السلام ( ـ مِن مَواعِظِهِ للزُّهريِّ. حينَ رَآهُ حَزِينا ) : أما علَيكَ أن تَجعَلَ المُسلمينَ مِنكَ بمَنزِلَةِ أهلِ بَيتِكَ فَتَجعَلَ كبيرَهُم مِنكَ بمَنزِلَةِ والدِكَ. و تَجعَلَ صَغِيرَهم مِنكَ بمَنزِلَةِ وَلَدِكَ. و تَجعَلَ تِرْبَكَ بمَنزِلَةِ أخيكَ ؟!. فَأيَّ هؤلاءِ تُحِبُّ أن تَظلِمَ؟!... و إن عَرَضَ لكَ إبليسُ لَعَنَهُ اللّه ُ أنَّ لكَ فَضلاً على أحَدٍ مِن أهلِ القِبلَةِ. فانظُرْ إن كانَ أكبَرَ مِنكَ فَقُلْ : قد سَـبَقَنِي بالإيمانِ و العَمَلِ الصـالِحِ فَهُو خَيرٌ مِنّي. و إن كانَ أصغَرَ مِنكَ فَقُلْ : قد سَبَقتُهُ بِالمعاصِي و الذُّنوبِ فهُو خَيرٌ مِنّي. و إن كانَ تِربَكَ فَقُل : أنا على يَقينٍ مِن ذَنبِي و في شَكٍّ مِن أمرِهِ. فما لي أدَعُ يَقِيني لِشَكّي ؟! و إن رَأيتَ المُسلِمِينَ يُعَظِّمُونَكَ و يُوَقِّرُونَكَ و يُبَجِّلُونَكَ، فَقُلْ : هذا فَضلٌ أخَذُوا بهِ. و إن رَأيتَ مِنهُم جَفاءً و انقِباضا عنكَ فَقُلْ : هذا لِذَنبٍ أحدَثتُهُ. فإنّكَ إذا فَعَلتَ ذلكَ سَهَّلَ اللّه ُ علَيكَ عَيشَكَ. و كَثُرَ أصدِقاؤكَ. و قَلَّ أعداؤكَ.۶
۱۰۴۵۰.امام على عليه السلام :هر كه از دوست خود راضى نشود مگر زمانى كه دوستش او را بر خودش ترجيح دهد، همواره ناراضى باشد.
۱۰۴۵۱.امام على عليه السلام :هر كه جوياىِ دوست راستين و وفادار باشد، جوياى چيزى شده كه يافت نمى شود.
۱۰۴۵۲.امام صادق عليه السلام :باريك بينى و مو شكافى [نسبت به دوستان] مايه جدايى است، و خرده گيرى، مايه دشمنى.
۱۰۴۵۳.امام صادق عليه السلام :آدم حيله گر هرگز نبايد به داشتن دوستان بسيار، چشم طمع، داشته باشد.
۲۱۸۲
آنچه بر شمار دوستان مى افزايد
۱۰۴۵۴.امام على عليه السلام :هر كه نرمخو و فروتن باشد محبّتش [بر دلها] لازم آيد، و هر كه ساقه (آوندش) نرم باشد شاخه هايش انبوه شود.
۱۰۴۵۵.امام زين العابدين عليه السلام ( ـ هنگام افسرده ديدن زُهرى از غم و ناراحتيهايى كه ) فرمود : تو بايد مسلمانان را چونان خانواده خود به شمار آورى؛ بزرگ آنان را به منزله پدر خويش دانى و كوچكشان را به منزله فرزندت و همسالانت را همچون برادرت. تو دوست دارى به كدام يك از اينها (پدر و برادر و فرزند) ستم كنى؟!... اگر ابليس ـ كه لعنت خدا بر او باد ـ. به تو چنين وانمود كرد كه بر فردى از مسلمانان برترى و فضيلتى دارى، بنگر تا اگر از تو بزرگتر بود، به خود بگويى : او در ايمان و كردارِ شايسته، بر من پيشى دارد، پس از من بهتر است و اگر از تو كوچكتر بود بگو : در معاصى و گناهان، از او جلو هستم، پس او از من بهتر است و اگر همسال تو بود. بگو : من به گنهكارى خود يقين دارم و در گنهكارى او ترديد، پس چرا بايد يقينم را بگذارم و به ترديدم چنگ زنم. و اگر ديدى مسلمانان تو را بزرگ و گرامى و محترم مى دارند بگو: اين از خوبى خود آنان است. و اگر از آنان نسبت به خودت بى مهرى و دلگيرى مشاهده كردى بگو: اين گناه و تقصير من است. اگر چنين كردى خداوند زندگى را بر تو آسان مى كند و دوستانت بسيار مى شوند و دشمنانت اندك.
1.غرر الحكم : ۸۹۷۶.
2.غرر الحكم : ۹۰۸۵.
3.بحار الأنوار:۷۸/۲۲۹/۱.
4.بحار الأنوار : ۷۸/۱۹۵/۱۴.
5.غرر الحكم : (۸۱۵۲ و ۸۳۹۱).
6.بحار الأنوار : ۷۴/۱۵۶/۱. انظر تمام الحديث.