۹۴۹۵.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :قَضى رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله بَينَ أهلِ المَدينَةِ في مَشارِبِ النَّخلِ أنّهُ لا يُمنَعُ نَفعُ الشَّيْءِ. و قَضى صلى الله عليه و آله بينَ أهلِ البادِيَةِ أنّهُ لا يُمنَعُ فَضلُ ماءٍ لِيُمنَعَ به فَضلُ كَلَأٍ. و قالَ: لا ضَرَرَ و لا ضِرارَ.^۱

۹۴۹۶.الإمامُ الكاظمُ عليه السلام ( ـ لمّا سُئلَ عن ماءِ الوادِي ـ ) : إنّ المُسلِمِينَ شُرَكاءُ في الماءِ و النارِ و الكَلَأِ.^۲

۹۴۹۷.كتاب من لا يحضره الفقيه:قَضى عليه السلام^۳ في أهلِ البَوادِي أن لا يَمنَعُوا فَضلَ ماءٍ. و لا يَبِيعُوا فَضلَ الكَلَأِ.^۴

۱۹۸۰

حَقُّ الشُّفعَةِ فِي الشِّركَةِ

۹۴۹۸.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :قَضى رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله بينَ الشُّرَكاءِ في الأرَضِينَ و المَساكِنِ. و قالَ : لا ضَرَرَ و لا ضِرارَ. و قالَ : إذا رُفَّتِ الاُرَفُ و حُدَّتِ الحُدودُ فلا شُفعَةَ.^۵

۹۴۹۵.امام صادق عليه السلام :رسول خدا درباره آب نخلستانها، ميان مردم مدينه چنين حكم فرمود كه نبايد اضافه چيزى را از ديگران منع كرد. و در ميان باديه نشينان چنين حكم فرمود كه براى جلوگيرى [استفاده ديگران] از زيادى مرتع نبايد جلو استفاده آنها را از زيادى آب گرفت و فرمود صلى الله عليه و آله : زيان رساندن به يكديگر ممنوع است.

۹۴۹۶.امام كاظم عليه السلام ( ـ در پاسخ به سؤال از حكم آب درّه ها ـ ) فرمود : مسلمانان در آب و آتش و مرتع شريك هستند.

۹۴۹۷.كتاب من لا يحضره الفقيه :آن حضرت درباره باديه نشينان چنين حكم فرمود كه زيادى آب را از ديگران منع نكنند و زيادى مرتع را نفروشند.

۱۹۸۰

حقّ شفعه در شراكت

۹۴۹۸.امام صادق عليه السلام :رسول خدا صلى الله عليه و آله درباره شركاى در زمين و خانه، حكم به شفعه^۶ داد و فرمود : ضرر و زيان زدن به يكديگر ممنوع است و فرمود : زمانى كه حدود اراضى و خانه ها مشخص شد (از يكديگر تفكيك شدند و از حالت مشاع در آمدند) ديگر حقّ شفعه وجود ندارد.

1.الكافي : ۵/۲۹۴/۶.

2.تهذيب الأحكام : ۷/۱۴۶/۶۴۸.

3.كذا في المصدر، و لم يُذكر القائل.

4.كتاب من لا يحضره الفقيه : ۳/ ۲۳۸/۳۸۷۲.

5.الكافي : ۵/۲۸۰/۴.

6.حقّ شفعه، يعنى حقّ تقدّم شريك نسبت به ديگر مشتريان در خريد سهم شريك خود با رعايت مقرّرات فقهى.