۷۸۲۸.عنه عليه السلام :الزَّمانُ يَخُونُ صاحِبَهُ. و لا يَستَعتِبُ لِمَن عاتَبَهُ.^۱

۷۸۲۹.عنه عليه السلام :مَن تَشاغَلَ بالزَّمانِ شَغَلَهُ.^۲

۱۵۹۵

مَن عانَدَ الزَّمانَ

۷۸۳۰.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :مَن عَتَبَ عَلى الزمانِ طالَت مَعتَبَتُهُ.^۳

۷۸۳۱.عنه عليه السلام :مَن عانَدَ الزَّمانَ أرغَمَهُ. و مَنِ استَسلَمَ إلَيهِ لَم يَسلَمْ.^۴

۷۸۳۲.عنه عليه السلام :مَن كابَرَ الزَّمانَ عَطِبَ. و من يَنقِمْ علَيهِ غَضِبَ.^۵

۱۵۹۶

عَيبُ الزَّمانِ

۷۸۳۳.عيون أخبار الرِّضا عن الرَّيّانِ بنِ الصَّلتِ:أنشَدَنِي الرِّضا عليه السلام لعبدِ المُطَّلِبِ: ۰ يَعِيبُ الناسُ كُلُّهُمُ زَمانا و ما لِزَمانِنا عَيبٌ سِوانا ۰ ۰ نَعِيبُ زَمانَنا و العَيبُ فِينا و لو نَطَقَ الزَّمانُ بِنا هَجانا ۰ ۰ و إنَّ الذِئبَ يَترُكُ لَحمَ ذِئبٍ و يَأكُلُ بَعضُنا بَعضا عِيانا ۰ ۰ لَبِسْنا لِلخداعِ مسوكَ طِيبٍ و وَيلٌ لِلغَرِيبِ إذا أتانا.^۶ ۰

۷۸۲۸.امام على عليه السلام :زمانه به صاحب خود خيانت مى كند و هر كس را ملامت كند. از او رضايت و پوزش نطلبد.

۷۸۲۹.امام على عليه السلام :هركه با زمانه سرگرم شود. زمانه [نيز] او را مشغول سازد.

۱۵۹۵

هركه با زمانه بستيزد

۷۸۳۰.امام على عليه السلام :هركه از زمانه گلايه كند. گلايه اش به درازا كشد.

۷۸۳۱.امام على عليه السلام :هركه با زمانه بستيزد. زمانه او را به خاك مذلت افكند و هركه تسليم آن شود، در امان نباشد.

۷۸۳۲.امام على عليه السلام :هركه با روزگار بستيزد. هلاك شود و هركه آن را سرزنش كند. [خود] در خشم شود.

۱۵۹۶

ايراد گرفتن از زمانه

۷۸۳۳.عيون أخبار الرضا ( ـ به نقل از ريّان بن صلت ـ ) : حضرت رضا عليه السلام اين ابيات را از عبد المطّلب براى ما خواند : {۰ تمام مردم از زمانه ايراد مى گيرند حال آن كه زمانه را عيبى جز ما نيست ۰} {۰ ما از زمانه خود ايراد مى گيريم حال آن كه عيب در خود ماست و اگر زمانه زبان داشت ما را هجو مى كرد ۰} {۰ گرگ گوشت گرگ را نمى خورد ولى ما آشكارا يكديگر را مى خوريم ۰} {۰ فريبكارانه پوستهاى فريبا بر تن مى كنيم و واى بر غريبى كه نزد ما آيد. ۰}

1.غرر الحكم : ۲۰۹۳.

2.غرر الحكم : ۷۸۹۰.

3.عيون أخبار الرِّضا : ۲/۵۳/۲۰۴.

4.غرر الحكم : ۹۰۵۴.

5.تحف العقول : ۸۵.

6.عيون أخبار الرِّضا : ۲/۱۷۷/۵.