۸۶۶۵.الإمامُ زينُ العابدينَ عليه السلام ( ـ في الدعاءِ ـ ) : و امنَعْني مِنَ السَّرَفِ. و حَصِّنْ رِزقي مِن التَّلَفِ. و وَفِّرْ مَلَكَتِي بالبَرَكَةِ فيهِ. و أصِبْ بِي سَبيلَ الهِدايَةِ لِلبِرِّ فيما اُنفِقُ مِنهُ.۱
۱۷۹۱
حَدُّ الإنفاقِ
الكتاب :
و الَّذِينَ إذا أنْفَقُوا لَمْ يُسْرِفُوا وَ لَم يَقْتُرُوا وَ كانَ بَينَ ذلِكَ قَواما».۲
الحديث :
۸۶۶۶.رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله ( ـ لَمّا سُئلَ عن تَفسيرِ الآيةِ المَذكورَةِ ـ ) : مَن أعطى فِي غَيرِ حَقٍّ فقد أسرَفَ. و مَن مَنَعَ عَن حَقٍّ فَقَد قَتَرَ.۳
۸۶۶۷.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :إنَّ مَنعَ المُقتَصِدِ أحسَنُ مِن عَطاءِ المُبَذِّرِ. إنَّ إمساكَ الحافِظِ أجمَلُ مِن بَذلِ المُضَيِّعِ.۴
۸۶۶۸.الكافي عن عبد الملك بن عمرو الاحول :تلا أبو عبدِ اللّه ِ عليه السلام هذه الآيَةَ : «و الَّذِينَ إذا أنْفَقُوا لَم يُسْرِفُوا وَ لَم يَقْتُرُوا وَ كانَ بَينَ ذلِكَ قَواما» فَأخَذَ قَبضَةً مِن حَصىً و قَبَضَها بِيَدِهِ. فقالَ : هذا الإقتارُ الذي ذَكَرَهُ اللّه ُ في كتابِهِ. ثُمّ قَبَضَ قَبضَةً اُخرى فَأرخى كَفَّهُ كُلَّها. ثُمّ قالَ: هذا الإسرافُ. ثُمّ أخَذَ قَبضَةً اُخرى فَأرخى بَعضَها و أمسَكَ بَعضَها و قالَ : هذا القَوامُ.۵
۸۶۶۵.امام زين العابدين عليه السلام ( ـ در دعا ـ ) گفت : و مرا از زياده روى باز دار و روزى ام را از تلف شدن نگاه دار و دارايى ام را با بركت دادن به آن افزون گردان و راه مصرف آن را در كارهاى خير به من بنمايان.
۱۷۹۱
مرز انفاق
قرآن :
«و آنان كه چون انفاق كنند زياده روى نمى كنند و بخل هم نمى ورزند و ميان اين دو [روش ]حدّ وسط را نگه مى دارند».
حديث :
۸۶۶۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :در پاسخ به سؤال از تفسير آيه پيش گفته ـ : هر كه به ناحق (بيجا) عطا كند اسراف كرده است و هر كه بحق (بجا) خرج نكند، سختگيرى و خسّت ورزيده است.
۸۶۶۷.امام على عليه السلام :نبخشيدن صرفه جو، بهتر از بخشيدن اسرافكار است و امساك كسى كه مال خود را حفظ مى كند. نيكوتر از بخشش كسى است كه مالش را بر باد مى دهد.
۸۶۶۸.الكافى به نقل از عبد الملك بن عمرو الأحول :امام صادق عليه السلام اين آيه را تلاوت كرد : «و آنان كه چون انفاق مى كنند زياده روى نمى كنند و بخل هم نمى ورزند و ميان اين دو. حدّ وسط را نگه مى دارند» و سپس مشتى سنگريزه برداشت و آن را در مشتش نگه داشت و فرمود : اين همان سختگيرى و خسّتى است كه خداوند عزّ و جلّ در كتاب خود فرموده است. آنگاه مشتى ديگر برداشت و همه آنها را ريخت و فرمود: اين اسراف است. سپس مشتى ديگر برداشت و قسمتى از آن را ريخت و مقدارى را نگه داشت و فرمود : اين حدّ وسط است.
1.الصحيفة السجّاديّة : الدعاء ۲۰.
2.الفرقان : ۶۷.
3.مجمع البيان : ۷/۲۸۰.
4.غرر الحكم : ۳۴۰۶ ـ ۳۴۰۷.
5.الكافي : ۴/۵۴/۱.