۱۲۲۶

ذَمُّ الدُّنيا مِن دونِ عِلمٍ

۶۰۰۹.رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله :مَن قالَ : قَبَّحَ اللّه ُ الدنيا قالَتِ الدنيا : قَبَّحَ اللّه ُ أعصانا لِلرَّبِّ.^۱

۶۰۱۰.عنه صلى الله عليه و آله :لا تَسُبُّوا الدنيا فَنِعمَتْ مَطِيَّةُ المؤمنِ. فعلَيها يَبلُغُ الخيرَ و بها يَنجو مِن الشرِّ. إنّهُ إذا قالَ العبدُ : لَعَنَ اللّه ُ الدنيا قالَتِ الدُّنيا : لَعَنَ اللّه ُ أعصانا لِرَبِّهِ !^۲

۶۰۱۱.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :أيُّها الذامُّ للدنيا المُغتَرُّ بِغُرورِها المَخدُوعُ بِأباطيلِها. أ تَغتَرُّ بالدنيا ثُمّ تَذُمُّها ؟ ! أنتَ المُتَجرِّمُ علَيها أم هي المُتجَرِّمَةُ علَيكَ ؟ ! متى استَهوَتْكَ أم متى غَرَّتكَ؟ !... إنَّ الدنيا دارُ صِدقٍ لِمَن صَدَقَها. و دارُ عافيةٍ لِمَن فَهِمَ عنها. و دارُ غِنىً لِمَن تَزَوَّدَ مِنها.^۳

۶۰۱۲.مطالب السؤول عنه عليه السلام :أيُّها الذامُّ، أنتَ المُجتَرِمُ^۴ علَيها أم هِيَ المُجَتَرِمَةُ علَيكَ ؟ فقالَ قائلٌ مِن الحاضرينَ : بل أنا المُجتَرِمُ علَيها يا أميرَ المؤمنينَ. فقالَ لَهُ : فَلِمَ ذَمَمتَها ؟ أ لَيسَتْ دارَ صِدقٍ لمن صَدَقَها... فإن ذَمَمتَها لِصَبرِها فامدَحها لِشَهدِها. و إلاّ فاطرَحْها لا مَدحَ و لا ذَمَّ.^۵

۱۲۲۶

نكوهش ناآگاهانه دنيا

۶۰۰۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :اگر كسى بگويد : نفرين بر دنيا ؛ دنيا گويد : نفرين بر نا فرمانترين ما نسبت به پروردگار.

۶۰۱۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :به دنيا ناسزا مگوييد كه آن نيكو مَركبى است براى مؤمن ؛ زيرا به وسيله آن به خير و خوبى مى رسد و از شرّ و بدى مى رهد. هر گاه بنده بگويد : لعنت خدا بر دنيا. دنيا گويد : لعنت خدا بر نا فرمانترين ما نسبت به پروردگارش.

۶۰۱۱.امام على عليه السلام :اى كسى كه دنيا را نكوهش مى كنى، اما فريفته پوچيها و اباطيل آن هستى! فريفته دنيايى و نكوهشش مى كنى؟ آيا تو او را مجرم و گناهكار مى دانى يا او تو را چنان مى داند؟ دنيا كِى شيفته ات كرد يا كِى فريبت داد؟... دنيا براى كسى كه از در راستى با آن درآيد سراى راستى است و براى كسى كه آن را نيك بفهمد سراى عافيت و سعادت است و براى كسى كه از آن توشه بردارد سراى توانگرى و بى نيازى است.

۶۰۱۲.مطالب السؤول :امام على عليه السلام فرمود : اى كه دنيا را نكوهش مى كنى! آيا تو بر او دعوِىِ جرم و گناه دارى يا او بر تو دعوى آن دارد؟ يكى از حاضران گفت : اى امير المؤمنين! من بر او دعوىِ جرم و گناه دارم. حضرت به او فرمود : چرا آن را نكوهش مى كنى؟ مگر نه اين كه دنيا براى كسى كه با آن از درِ راستى درآيد، سراى راستى است... اگر دنيا را بر تلخيهايش نكوهش مى كنى، بر شيرينهايش نيز آن را بستاى. در غير اين صورت رهايش كن و نه به مدح آن زبان بگشاى و نه در نكوهش آن چيزى بگو.

1.بحار الأنوار: ۷۷/۱۷۱/۷.

2.بحار الأنوار: ۷۷/۱۷۸/۱۰.

3.نهج البلاغة: الحكمة ۱۳۱.

4.الجُرم : الذنب. و قد جَرَم و اجتَرَم و تَجرَّم (النهاية : ۱/۲۶۲).

5.مطالب السؤول : ۵۱.