۱۵۴۰
الحَثُّ عَلَى الرَّقابةِ النَّفسِيَّةِ
۷۶۰۶.رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله :عَوِّدُوا قُلوبَكُمُ التَّرَقُّبَ. و أكثِرُوا التَّفَكُّرَ و الاعتِبارَ.۱
۷۶۰۷.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :اِجعَلْ مِن نفسِكَ على نفسِكَ رَقيبا. و اجعَلْ لاِخِرَتِكَ مِن دُنياك نَصيبا.۲
۷۶۰۸.عنه عليه السلام :يَنبَغِي أن يكونَ الرجُلُ مُهَيمِنا عَلى نَفسِهِ. مُراقِبا قَلبَهُ حافِظا لِسانَهُ.۳
۷۶۰۹.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :اِحمِلْ نفسَكَ لنفسِكَ، فإن لَم تَفعَلْ لَم يَحمِلْكَ غَيرُكَ.۴
۱۵۴۱
الحَثُّ عَلَى مُراقَبَةِ اللّه ِ
۷۶۱۰.رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله ( ـ لأبي ذَرٍّ ـ ) : احْفَظِ اللّه َ يَحفَظْكَ. احفَظِ اللّه َ تَجِدْهُ أمامَكَ.۵
۷۶۱۱.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :طُوبى لمَن راقَبَ رَبَّهُ. و خافَ ذَنبَهُ.۶
۷۶۱۲.عنه عليه السلام :رَحِمَ اللّه ُ امرأً راقَبَ رَبَّهُ. و تَنكَّبَ ذَنبَهُ. و كابَرَ هَواهُ. و كَذَّبَ مُناهُ. امرَأً أزَمَّ نفسَهُ مِنَ التَّقوى بزِمامٍ... دائمَ الفِكَرِ. طويلَ السَّهَرِ. عَزوفا عنِ الدنيا... قد وَقَرَ قَلبَهُ ذِكرُ المَعادِ. و طَوى مِهادَهُ. و هَجَرَ وسادَهُ. مُنتَصِبا على أطرافِهِ... خَشُوعٌ في السِّرِّ لربِّهِ. لَدَمعُهُ صَبِيبٌ. و لَقَلبُهُ وَجِيبٌ... راضيا بالكَفافِ مِن أمرِهِ. يُظهِرُ دُونَ ما يَكتُمُ. و يَكتَفِي بأقَلَّ مِمّا يَعلَمُ.۷
۱۵۴۰
تشويق به مراقبت نفْس
۷۶۰۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :دلهايتان را به مراقبت عادت دهيد و زياد بينديشيد و عبرت بگيريد.
۷۶۰۷.امام على عليه السلام :از خود مراقبى بر خود بگمار. و از دنياى خويش براى آخرتت بهره اى برگير.
۷۶۰۸.امام على عليه السلام :سزاوار است كه آدمى نگهبان نفس خود و مراقب دل و نگه دار زبان خويش باشد.
۷۶۰۹.امام صادق عليه السلام :خودت، بار خودت را به دوش كش و اگر چنين نكنى. كسى ديگر بار تو را به دوش نكشد.
۱۵۴۱
تشويق به در نظر داشتن خدا
۷۶۱۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ( ـ به ابوذر ـ ) فرمود : مراعات خدا كن تا خدا تو را مراعات كند و خدا را در نظر داشته باش. تا [همواره] او را در برابر خود بيابى.
۷۶۱۱.امام على عليه السلام :خوشا كسى كه پروردگارش را در نظر داشته باشد و از گناه خويش بترسد.
۷۶۱۲.امام على عليه السلام :خدا رحمت كند كسى را كه پروردگار خويش را در نظر آرد و از گناه روى گرداند و با هواىِ نفس خود بستيزد و آرزوهايش را دروغ شمارد [و بدانها دل مبندد] و نفس خود را با مهار تقوا لجام كند... و پيوسته بينديشد. زياد شب زنده دارى كند. از دنيا دل بركَنَد... ياد معاد دل او را آرام و استوار گرداند و بستر خود را بر چيند و بالينش را رها كند و [براى عبادت ]برخيزد... در نهان در برابر پروردگارش خاشع باشد. اشكش ريزان و دلش ترسان باشد... به كفاف زندگى اش خرسند باشد. آنچه آشكار مى كند، كمتر باشد از آنچه در دل دارد و به كمتر از آنچه مى داند بسنده كند.
1.كنز العمّال : ۵۷۰۹.
2.غرر الحكم : ۲۴۲۹.
3.غرر الحكم : ۱۰۹۴۷.
4.الكافي : ۲/۴۵۴/۵.
5.بحار الأنوار : ۷۷/۸۷/۳.
6.غرر الحكم : ۵۹۳۸.
7.بحار الأنوار : ۷۷/۳۴۹/۳۰.