۱۴۴۸
الحَثُّ عَلَى الرَّجاءِ الصّادِقِ
الكتاب :
إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ الَّذِينَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوا فِي سَبِيلِ اللّه ِ أُولئِكَ يَرْجُونَ رَحْمَتَ اللّه ِ و اللّه ُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ».۱
الحديث :
۷۱۴۹.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :كلُّ راجٍ طالِبٌ و كُلُّ خائفٍ هارِبٌ.۲
۷۱۵۰.عنه عليه السلام ( ـ مِن كتابِهِ إلى زيادٍ ـ ) : أ تَرجُو أن يُعطِيَكَ (يُؤتِيَكَ) اللّه ُ أجرَ المُتَواضِعِينَ و أنتَ عِندَهُ مِن المُتَكَبِّرِينَ ؟! و تَطمَعُ ـ و أنتَ مُتَمَرِّغٌ في النَّعِيمِ. تَمنَعُهُ الضَّعيفَ و الأرمَلَةَ ـ أن يُوجِبَ لكَ ثَوابَ المُتَصدِّقِينَ ؟! و إنّما المَرءُ مَجزِيٌّ بما أسلَفَ، و قادِمٌ عَلى ما قَدَّمَ.۳
۱۴۴۹
التَّحذيرُ مِنَ الرَّجاءِ الكاذِبِ
۷۱۵۱.الإمامُ عليٌّ عليه السلام ( ـ فيمَن يَدَّعِي أنّهُ راجٍ ـ ) : يَدَّعِي بزَعمِهِ أنّهُ يَرجُو اللّه َ. كَذَبَ و العظيمِ! ما بالُهُ لا يَتَبَيَّنُ رجاؤهُ في عَمَلِهِ ؟! فكُلُّ مَن رجا عُرِفَ رجاؤهُ في عَمَلِهِ و كلُّ رَجاءٍ ـ إلاّ رجاءَ اللّه ِ تعالى ـ فإنّهُ مَدخولٌ و كُلُّ خَوفٍ مُحَقَّقٌ ـ إلاّ خَوفَ اللّه ِ ـ فإنّهُ مَعلولٌ.۴
۱۴۴۸
تشويق به اميد واقعى
قرآن :
«كسانى كه ايمان آورده اند و آنان كه مهاجرت كرده اند و در راه خدا جهاد نموده اند. به رحمت خدا اميدوارند و خدا آمرزنده و مهربان است».
حديث :
۷۱۴۹.امام على عليه السلام :هر اميدوارى جوينده است و هر بيمناكى گريزان [از آنچه مى ترسد].
۷۱۵۰.امام على عليه السلام ( ـ در نامه خود به زياد ـ ) نوشت : آيا در حالى كه نزد خداوند از متكبّرانى. اميد دارى كه پاداش فروتنان را به تو دهد، و در حالى كه در نعمت غوطه ورى و آن را از مستمندان و بيوه زنان دريغ مى دارى. چشم طمع به ثواب صدقه دهندگان دوخته اى؟ همانا آدمى در برابر كارهايى كه پيشاپيش فرستاده است پاداش مى بيند و نزد آنچه فرستاده است مى رود.
۱۴۴۹
بر حذر داشتن از اميد دروغين
۷۱۵۱.امام على عليه السلام ( ـ درباره كسى كه مدّعى اميدوار بودن است ـ ) فرمود : به گمان خود ادّعا مى كند كه به خدا اميد دارد ؛ به خداى بزرگ قسم كه دروغ مى گويد؛ و گرنه چرا اميدوارى او در كردارش پيدا نيست؟ چه. هركه اميدوار باشد. اميد او از كردارش معلوم مى شود. هر اميدى. جز اميد به خدا. ديوانگى است و هر ترس حقيقى. جز ترس از خدا. آفت و بيمارى است.
1.البقرة : ۲۱۸.
2.الأمالي للمفيد : ۲۰۷/۳۸.
3.نهج البلاغة : الكتاب ۲۱.
4.نهج البلاغة : الخطبة ۱۶۰. انظر تمام الكلام.