۱۲۰۲
التَّقَدُّمُ فِي الدُّعاءِ
الكتاب :
وَ إذا مَسَّ الاْءنْسانَ ضُرٌّ دَعا رَبَّهُ مُنِيبَاً إلَيْهِ ثُمّ إذا خَوَّلَهُ نِعْمَةً مِنهُ نَسِيَ ما كانَ يَدعُوا إلَيهِ مِن قَبلُ وَ جَعَلَ للّه ِِ أندَادا لِيُضِلَّ عَن سَبِيلِهِ قُل تَمَتَّعْ بِكُفْرِكَ قَلِيلاً إنَّكَ مِنْ أصْحَابِ النَّارِ».۱
وَ إذا مَسَّ الاِْنْسانَ الضُّرُّ دَعانا لِجَنْبِهِ أوْ قاعِدا أوْ قائِما فَلَمّا كَشَفْنا عَنهُ ضُرَّهُ مَرَّ كَأنْ لَم يَدعُنا إلى ضُرٍّ مَسَّهُ كَذلِكَ زُيِّنَ لِلْمُسرِفِينَ ما كَانُوا يَعْمَلُونَ».۲
أمَّنْ يُجِيبُ الْمُضطَرَّ إذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوءَ وَ يَجْعَلُكُم خُلَفَاءَ الْأَرْضِ أ إِلهٌ مَّعَ اللّه ِ قَلِيلاً ما تَذَكَّرُونَ».۳
(انظر) الزمر: ۴۹. يونس: ۲۲. العنكبوت: ۶۵. الروم: ۳۳. لقمان: ۳۲. الأنعام: ۴۰ و ۴۱ و ۶۳. الإسراء: ۶۷.
الحديث :
۵۷۸۳.رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله :تَعَرَّفْ إلَى اللّه ِ فِي الرَّخاءِ يَعرِفْكَ فِي الشِّدَّةِ.۴
۵۷۸۴.عنه صلى الله عليه و آله :إذا ذَكَرَ العبدُ رَبَّهُ في الرَّخاءِ أنْجاهُ اللّه ُ مِن البلاءِ.۵
۵۷۸۵.الإمامُ زينُ العابدينَ عليه السلام ( ـ في مُناجاتِهِ ـ ) : لا تَجعَلْني مِمَّن يُبطِرُهُ الرَّخاءُ و يَصرَعُهُ البلاءُ. فلا يَدعُوَكَ إلاّ عِندَ حُلولِ نازِلَةٍ. و لا يَذكُرَكَ إلاّ عِندَ وُقوعِ جائحَةٍ. فَيصرَعُ لَكَ خَدَّهُ. و تُرفَعُ بالمَسألَةِ إلَيكَ يَدُهُ.۶
۱۲۰۲
پيشدستى در دعا
قرآن :
«چون به آدمى گزندى رسد به پروردگارش روى مى آورد و او را مى خواند. آن گاه چون به او نعمتى بخشد همه آن دعاها را كه پيش از اين كرده بود از ياد مى برد و براى خدا همتايانى قرار مى دهد تا مردم را از طريق او گمراه كند. بگو : اندكى از كفرت بهره مند شو. كه تو از دوزخيانى».
«چون به آدمى گزندى رسد. [در همه حال] ما را به دعا مى خواند، چه بر پهلو خفته باشد و چه نشسته يا ايستاده و چون آن گزند را از او دور سازيم. چنان مى گذرد كه گويى ما را براى دفع آن گزندى كه به او رسيده بود هرگز نخوانده است. اعمال اسرافكاران اينچنين در نظرشان آراسته شده است».
«يا آن كه درمانده را چون بخواندش پاسخ مى دهد و گرفتارى را او دور مى كند و شما را در زمين، جانشين پيشينيان مى سازد. آيا معبودى همراه خدا هست؟ چه اندك پند مى گيريد».
حديث :
۵۷۸۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هنگام آسايش، خود را به خدا بشناسان تا هنگام گرفتارى و سختى، تو را بشناسد.
۵۷۸۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هرگاه بنده در روزگار خوشى به ياد پروردگارش باشد. خداوند او را از بلا مى رهاند.
۵۷۸۵.امام زين العابدين عليه السلام ( ـ در مناجات خويش ـ ) گفت : مرا از آنان قرار مده كه خوشى، سرمستشان مى كند و بلا و گرفتارى، از پايشان در مى آورد. اينان فقط زمانى تو را مى خوانند كه گرفتار شوند و تنها هنگامى به ياد تو مى افتند كه به مصيبتى سخت دچار گردند ؛ در اين هنگام در برابر تو به خاك مى افتند و دست خواهش به سويت دراز مى كنند.
1.الزمر : ۸.
2.يونس : ۱۲.
3.النمل : ۶۲.
4.بحار الأنوار : ۷۷/۸۷/۳.
5.كنز العمّال : ۵۸۹۹.
6.بحار الأنوار : ۹۴/۱۳۰/۱۹.