۵۱۸۷.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :قَدَّرَ ما خَلَقَ فَأحْكَمَ تَقديرَهُ. وَ دَبَّرهُ فَألطَفَ تَدبيرَهُ.^۱

۵۱۸۸.الكافي عن محمّد بن مسلم :سألت الإمامُ الصّادقُ عليه السلام عن قولِ اللّه ِ عزّ و جلّ : «أعْطى كُلَّ شَيءٍ خَلْقَهُ ثُمّ هَدى» قال : ليسَ شَيءٌ مِن خَلقِ اللّه ِ إلاّ و هُو يَعرِفُ مِن شَكْلهِ الذَّكَر مِن الاُنْثى. قلتُ : ما يَعْني «ثُمّ هَدى» ؟ قالَ : هَداهُ للنِّكاحِ و السِّفاحِ مِن شَكلِهِ^۲.^۳

۱۰۹۳

تَعليمُ الإنسانِ

الكتاب :

الَّذِي عَلَّمَ بِالْقَلَمِ * عَلَّمَ الاْءِنْسَانَ مَا لَمْ يَعْلَمْ».^۴

وَ اللّه ُ أَخْرَجَكُمْ مِنْ بُطُونِ أُمَّهَاتِكُمْ لا تَعْلَمُونَ شَيْئا وَ جَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصَارَ وَ الْأَفْئِدَةَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ».^۵

۵۱۸۷.امام على عليه السلام :آنچه را آفريد به درستى و استوارى اندازه كرد و آن را به ريز بينى تدبير نمود.^۶

۵۱۸۸.الكافى ( ـ به نقل از محمّد بن مسلم ـ ) : از امام صادق عليه السلام از آيه «آفرينش هر چيزى را به او ارزانى داشت و سپس هدايتش كرد» سؤال كردم. حضرت فرمود : هيچ موجودى از آفريده هاى خداوند نيست، مگر آن كه نر و ماده از جنس خود را مى شناسند. عرض كردم : جمله «سپس هدايتش كرد» به چه معناست ؟ فرمود : هر موجودى را به جفت شدن و نزديكى كردن با جنس مخالف از نوع خود راهنمايى كرد.^۷

۱۰۹۳

تعليم انسان

قرآن :

«خدايى كه به وسيله قلم آموزش داد. به آدمى آن چه را كه نمى دانست بياموخت».

«و خدا شما را از دل مادرانتان بيرون آورد و هيچ نمى دانستيد و برايتان چشم و گوش و دل بيافريد. شايد سپاس گوييد».

1.نهج البلاغة : الخطبة ۹۱.

2.الكافي : ۵ / ۵۶۷ / ۴۹.

3.في الميزان في تفسيرِ القرآنِ في قولهِ تعالى : «ربُّنا الّذي أعطى كلَّ شيءٍ خَلْقَهُ» : فيؤولُ المعنى إلى إلقائهِ الرابطةَ بين كلّ شيءٍ بما جهّز به في وجوده من القوى و الآلات. و بين آثاره الّتي تنتهي به إلى غايةِ وجوده... الميزان في تفسير القرآن : ۱۴/۱۶۶. و انظر تمام كلامه قدس سره.

4.العلق : ۴. ۵.

5.النحل : ۷۸.

6.يعنى خداى بزرگ تعالى آنچه را آفريد است معيّن فرموده و آن را محكم و استوار ساخته و بخوبى آن را نظم و ترتيب داده است.

7.در الميزان في تفسير القرآن ذيل آيه «پروردگار ما كسى است كه آفرينش هر چيزى را بدو ارزانى داشت» آمده است : بر اين معنا حمل مى شود كه خداوند ميان قوا و ابزارهايى كه وجود هر پديده اى مجهز به آنهاست و آثارى كه آن شى ء را به سوى هدف نهايى وجودش پيش مى برد ارتباط برقرار ساخت.