۵۱۸۱.الإمامُ الرِّضا عليه السلام :إنّما تحُدُّ الأدواتُ أنفُسها، و تُشيرُ الآلَةُ إلى نَظائرِها، و في الأشْياءِ يُوجَدُ فِعالُها. مَنَعَتْها «مُنذَ» القِدْمَةَ. وَ حَمَتْها «قَد» الأزَلِيَّةَ. و جَنَّبَتْها «لَولا» التّكْمِلَةَ. افْتَرَقَتْ فَدَلّتْ على مُفَرِّقِها. و تَبايَنَتْ فأعْرَبَتْ عَن مُبايِنِها. لِمَا تَجلّى صانِعُها للعُقولِ.^۱

۵۱۸۲.عنه عليه السلام :إنّما تحُدُّ الأدواتُ أنفُسها، و تُشيرُ الآلَةُ إلى نَظائرِها، و في الأشياءِ يُوجَدُ أفْعالُها... لَولا الكَلِمَةُ افْتَرقَتْ فدَلّتْ على مُفَرِّقِها، و تَبايَنَتْ فأعْرَبَتْ عَن مُبايِنِها. لَمَا تَجلّى صانِعُها للعُقولِ.^۲

۱۰۹۱

الرِّزقُ و مَعرِفَةُ اللّه ِ

الكتاب :

يا أَيُّهَا النّاسُ اذْكُرُوا نِعْمَةَ اللّه ِ عَلَيْكُمْ هَلْ مِنْ خَالِقٍ غَيْرُ اللّه ِ يَرْزُقُكُمْ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ لا إِلهَ إِلاّ هُوَ فَأَنَّى تُؤْفَكُونَ».^۳

۵۱۸۱.امام رضا عليه السلام :ابزارها خود را محدود مى كنند، و آلات به همانندهاى خود اشاره دارند و [اثر ]كار آنها در موجودات يافت مى شود، اشياء با كلمه «مُنْذ (از زمان...) از ملك قِدَم خارج مى شوند و با كلمه «قد» [كه محدوديت زمانى را مى رساند] از ازليت بيرون مى آيند و با كلمه «لولا»ى تكمله. از كامل بودن دور مى شوند. اشياء از هم جدا و پراكنده شدند و بدين سان بر فاعل جدا كننده دلالت كردند و با يكديگر مباين شدند و از وجود كسى كه آنها را از يكديگر متمايز كرده است، پرده برداشتند. و بدين سان، آفريننده اشياء بر خردها آشكار و جلوه گر شد.

۵۱۸۲.امام رضا عليه السلام :ابزارها خود را مى شناسانند، و آلات و اسباب به همانندهاى خود اشاره دارند، و افعال و كردارِ اشياء در خود آنها يافت مى شود... اگر موجودات از هم جدا نشده بودند، تا بدين سان بيانگر وجود جدا كننده اى باشند و اگر از يكديگر متمايز و متباين نمى شدند، تا از اين راه بر وجود خدايى كه ميان آنها تباين و تمايز ايجاد كرده دلالت كنند، هرگز سازنده آنها بر خردها آشكار و هويدا نمى گشت.

۱۰۹۱

روزى و خداشناسى

قرآن :

«اى مردم ! نعمتى را كه خدا به شما ارزانى داشته است ياد كنيد. آيا جز خدا آفريننده ديگرى هست كه شما را از آسمان و زمين روزى دهد ؟ خدايى جز او نيست. پس چگونه عقيده شما را دگرگون مى سازند؟».

1.التوحيد : ۳۹/۲.

2.عيون أخبار الرِّضا : ۱/۱۵۲/۵۱.

3.فاطر : ۳.