۱۰۸۳
الدَّليلُ الثَّانِي على إثباتِ الصَّانِعِ
المعرفةُ الفطريَّةُ (۲)
الكتاب :
وَ إِذَا مَسَّ الاْءِنْسَانَ الضُّرُّ دَعَانَا لِجَنْبِهِ أَوْ قَاعِدا أَوْ قَائِما فَلَمّا كَشَفْنا عَنْهُ ضُرَّهُ مَرَّ كَأَنْ لَمْ يَدْعُنا إِلَى ضُرٍّ مَسَّهُ كَذلِكَ زُيِّنَ لِلْمُسْرِفِينَ ما كانُوا يَعْمَلُونَ».۱
وَ إِذَا مَسَّ النَّاسَ ضُرٌّ دَعَوْا رَبَّهُمْ مُنِيبِينَ إِلَيْهِ ثُمَّ إِذَا أَذَاقَهُمْ مِنْهُ رَحْمَةً إِذَا فَرِيقٌ مِنْهُمْ بِرَبِّهِمْ يُشْرِكُونَ».۲
وَ إِذَا مَسَّ الاْءِنْسَانَ ضُرٌّ دَعَا رَبَّهُ مُنِيبا إِلَيْهِ ثُمَّ إِذَا خَوَّلَهُ نِعْمَةً مِنْهُ نَسِيَ ما كانَ يَدْعُوا إِلَيْهِ مِن قَبْلُ وَ جَعَلَ للّه ِِ أَنْدَادا لِيُضِلَّ عَن سَبِيلِهِ قُلْ تَمَتَّعْ بِكُفْرِكَ قَلِيلاً إِنَّكَ مِنْ أَصْحابِ النَّارِ».۳
الحديث :
۵۱۴۶.الإمامُ عليٌّ عليه السلام ( ـ في تَفسيرِ«اللّه » ـ ) : هُو الّذي يَتَألَّهُ إلَيهِ عِندَ الحَوائجِ و الشَّدائدِ كُلُّ مَخْلوقٍ عِندَ انْقِطاعِ الرَّجاءِ مِن جَميعِ مَن هُو دُونَهُ. و تَقَطُّعِ الأسْبابِ مِن كُلِّ مَن سِواهُ. و ذلكَ أنَّ كُلَّ مُتَرَئّسٍ في هذهِ الدُّنيا و مُتَعَظِّمٍ فيها و إنْ عَظُمَ غَناؤهُ و طُغْيانُهُ و كثُرَتْ حَوائجُ مَن دُونَهُ إلَيهِ فإنّهُم سَيَحْتاجونَ حَوائجَ لا يَقْدِرُ علَيها هذا المُتَعاظِمُ. و كذلكَ هذا المُتَعاظِمُ يَحتاجُ حَوائجَ لا يَقْدِرُ علَيها. فَينْقَطِعُ إلى اللّه ِ عِندَ ضَرورَتِهِ و فاقَتِهِ. حتّى إذا كُفِيَ هَمَّهُ عادَ إلى شِرْكِهِ.۴
۱۰۸۳
دليل دوم بر اثبات وجود خدا
شناخت فطرى (۲)
قرآن :
«چون به آدمى گزندى رسد، [در همه حال] ما را به دعا مى خواند چه بر پهلو خفته باشد و چه نشسته يا ايستاده. و چون آن گزند را از او دور سازيم، چنان مى گذرد كه گويى ما را براى دفع آن گزندى كه به او رسيده بود هرگز نخوانده است. اعمال اسرافكاران، اينچنين در نظرشان آراسته شده است».
«چون به آدميان زيانى رسد، پروردگارشان را بخوانند و به درگاه او توبه كنند و چون رحمت خويش را به آنها بچشاند گروهى از آنان به پروردگارشان شرك مى آورند».
«چون به آدمى گزندى رسد، به پروردگارش روى مى آورد و او را مى خواند. آن گاه چون به او از جانب خود نعمتى بخشد همه آن دعاها را كه پيش از اين كرده بود از ياد مى برد و براى خدا همتايانى قرار مى دهد تا [خود و ديگران را ]گمراه كند. بگو : اندكى از كفرت بهره مند شو. كه تو از دوزخيان خواهى بود».
حديث :
۵۱۴۶.امام على عليه السلام ( ـ در تفسير «اللّه » ـ ) فرمود : او كسى است كه هر مخلوقى در هنگام نيازها و گرفتاريها. وقتى اميدش از همه كس قطع مى شود و رشته همه سببها. جز او. بريده مى گردد، به وى روى مى آورد ؛ چه آن كه هر انسانى هر چند در اين دنيا خود را رئيس بخواند و بزرگ بداند و بى نيازى و گردن فرازييش بسيار باشد و ديگران به او نياز فراوان داشته باشند، همين نيازمندان نيازهايى برايشان پيدا خواهد شد كه آن شخص، قادر به بر آوردن آنها نيست و براى خود همين شخص نيز نيازهايى پيش مى آيد كه توان بر آوردن آنها را ندارد. پس، هنگام ضرورت و نيازمندى، به خدا روى مى آورد، اما همين كه نيازش برآورده شود، دوباره ره شرك مى پويد.
1.يونس : ۱۲.
2.الروم : ۳۳.
3.الزمر : ۸.
4.التوحيد : ۲۳۱/۵.