۱۰۲۸
الاِفتِتاحُ بِالبَسمَلَةِ
۴۸۹۳.مسند ابن حنبل عن أبي هريرة :قالَ رَسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : كُلُّ كَلامٍ أو أمرٍ ذي بالٍ لا يُفتَحُ بِذِكرِ اللّه ِ عزّ و جلّ فَهُوَ أبتَرُ ـ أو قالَ : أقطَعُ ـ.۱
۴۸۹۴.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :قولوا عِندَ افتِتاحِ كُلِّ أمرٍ صَغيرٍ أو عَظيمٍ : بِسمِ اللّه ِ الرَّحمنِ الرَّحيمِ.۲
۴۸۹۵.عنه عليه السلام :إنَّ رَسولَ اللّه ِ صلى الله عليه و آله حَدَّثَني عَنِ اللّه ِ عزّ و جلّ أنَّهُ قالَ : كُلُّ أمرٍ ذي بالٍ لَم يُذكَر. «بِسمِ اللّه ِ» فيهِ فَهُوَ أبتَرُ.۳
۴۸۹۶.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :لا تَدَع «بِسمِ اللّه ِ الرَّحمنِ الرَّحيمِ» و إن كانَ بَعدَهُ شِعرٌ.۴
۱۰۲۹
التَّحميدُ للّه ِِ وَ الصَّلاةُ عَلى رَسولِ اللّه ِ
۴۸۹۷.رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله :كُلُّ كَلامٍ لا يُبدَأُ فيهِ بِالحَمدِ للّه ِِ فَهُوَ أجذَمُ۵.۶
۱۰۲۸
آغازگرى با «بسم اللّه الرحمن الرحيم»
۴۸۹۳.مسند ابن حنبل ـ به نقل از ابو هريره ـ :رسول خدا فرمود : هر گفتار يا كارى كه ارزشمند باشد و با ياد خداى عزّ و جلّ آغاز نشود. نا تمام است (يا آن كه فرمود : قطع شده است).
۴۸۹۴.امام على عليه السلام :در آغاز هر كار كوچك يا بزرگ بگوييد : «بسم اللّه الرحمن الرحيم».
۴۸۹۵.امام على عليه السلام :همانا رسول خدا صلى الله عليه و آله به نقل از خداوند عزّ و جلّ براى من نقل كرده كه چنين فرموده است : «هر كار ارزشمندى كه در آن بسم اللّه گفته نشود. نا تمام است».
۴۸۹۶.امام صادق عليه السلام :«بسم اللّه الرحمن الرحيم» را رها نكن. حتى اگر پس از آن. شعر باشد.
۱۰۲۹
حمد خدا گفتن و درود فرستادن بر رسول خدا
۴۸۹۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر گفتارى كه با سپاس خدا شروع نشود. چون دستْ بريده. گفتارى نا تمام است.۷
1.مسند ابن حنبل : ۳ /۲۸۱ /۸۷۲۰.
2.التوحيد : ۲۳۲ / ۵.
3.التفسير المنسوب إلى الإمام العسكري عليه السلام : ۲۵ /۷.
4.الكافي : ۲ / ۶۷۲ / ۱.
5.قال الشريف الرضيّ رحمه الله : هذا القول مجاز. و إنّما شبّه ـ عليه الصلاة و السلام ـ الأمر الذي تَهُمّ الإفاضة فيه و تمسّ الحاجة إلى الكلام عليه. إذا لم ينظر فيه حمد اللّه سبحانه و تعالى. بالأقطع اليد من حيث كان قالصا عن السُّبوغ. و ناقصا عن البلوغ. و ممّا يقوّي ذلك ما رواه أبو هريرة أيضا قال : قال عليه الصلاة و السلام : «الخطبة التي ليس فيها شهادة كاليد الجذماء. فأقام ـ عليه الصلاة و السلام ـ نقصان الخطبة مقام نقصان الخلقة. و ممّا يشبه هذا الخبر الحديثُ الآخر الذي ذكره أبو عبيد القاسم بن سلاّم في كتابه «غريب الحديث». و هو قوله عليه الصلاة و السلام : «مَن تعلّم القرآن ثمّ نسيه لقي اللّه سبحانه و هو أجذم» قال : و الأجذم : المقطوع اليد (المجازات النبويّة : ۲۴۴ / ۱۹۷).
6.سنن أبي داوود : ۴ / ۲۶۱ / ۴۸۴۰.
7.۱. سيّد رضى مى گويد : در اين گفتار. مجاز به كار رفته است و پيامبر اكرم. كارى را كه سخن گفتن در آن اهمّيت داشته و به آغازگرى سخن در آن نياز افتاده است. در صورتى كه حمد و سپاس الهى در آن به چشم نخورد. به دستِ بُريده تشبيه نموده است ؛ زيرا چنين دستى از انجام دادن مطلوب كار و از به فرجام رساندن آن. ناتوان است. روايتى ديگر از پيامبر صلى الله عليه و آله به نقل از ابو هريره اين مدّعا را تقويت مى كند. در اين روايت. پيامبر صلى الله عليه و آله فرموده است : «خطابه اى كه در آن شهادت [به وحدانيت خداوند و رسالت پيامبر صلى الله عليه و آله ]نباشد. به سان دست بُريده است». پيامبر صلى الله عليه و آله در اين روايت. كاستى خطابه را به جاى نقص خلقت آدمى نشانده است. شبيه اين حديث. روايت ديگرى است كه ابو عبيد قاسم بن سلاّم در كتابش غريب الحديث. از پيامبر صلى الله عليه و آله نقل كرده است : «هر كس قرآن را فرا گيرد. آن گاه آن را فراموش كند. خداوند سبحان را در حالى كه بُريده دست است. ملاقات خواهد كرد». ابن سلاّم افزوده است : «اجذم». به معناى «دستْ بُريده» است (المجازات النبويّة : ۲۴۴/۱۹۷).