۹۵۵

مُصاحَبَةُ الأحمَقِ

۴۵۶۹.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :كُنْ على حَذَرٍ مِن الأحمَقِ إذا صاحَبْتَهُ، و مِن الفاجِرِ إذا عاشَرْتَهُ، و مِن الظّالِمِ إذا عامَلْتَهُ.^۱

۴۵۷۰.عنه عليه السلام :عَدُوٌّ عاقِلٌ خَيرٌ مِن صَديقٍ أحمَقَ.^۲

۴۵۷۱.عنه عليه السلام :بُعدُ الأحمَقِ خَيرٌ مِن قُرْبِهِ. و سُكوتُهُ خَيرٌ مِن نُطْقِهِ.^۳

۴۵۷۲.عنه عليه السلام :النَّظَرُ إلى الأحمَقِ يُسْخِنُ العَينَ.^۴

۴۵۷۳.عنه عليه السلام :مُقاساةُ الأحمَقِ عذابُ الرُّوحِ.^۵

۴۵۷۴.عنه عليه السلام :احْذَرِ الأحمَقَ ؛ فإنّ مُداراتَهُ تُعَنِّيكَ. و مُوافَقَتَهُ تُرْدِيكَ. و مُخالَفَتَهُ تُؤذِيكَ. وَ مُصاحَبَتَهُ وَبالٌ عَلَيكَ.^۶

۴۵۷۵.عنه عليه السلام :مَوَدّةُ الأحمَقِ كشَجَرَةِ النّارِ يأكُلُ بَعْضُها بَعْضا.^۷

۴۵۷۶.الإمامُ زينُ العابدينَ عليه السلام ( ـ في وصيّتهِ لابنهِ الباقرِ عليه السلام ـ ) : إيّاكَ يا بُنيَّ أنْ تُصاحِبَ الأحمَقَ أو تُخالِطَهُ. و اهْجُرْهُ و لا تُحادِثْهُ ؛ فإنّ الأحمَقَ هُجْنَةٌ غائبا كانَ أو حاضِرا. إنْ تَكَلَّم فضَحَهُ حُمقُهُ. و إنْ سَكَتَ قَصُرَ بهِ عِيُّهُ. و إنْ عَمِلَ أفسَدَ. و إنِ اسْتُرعِيَ أضاعَ. لا عِلمُهُ مِن نَفْسِهِ يُغْنيهِ. و لا عِلمُ غَيرهِ يَنْفَعُهُ. و لا يُطيعُ ناصِحَهُ. و لا يَستريحُ مقارِنُهُ. تَوَدُّ اُمُّهُ أنّها ثَكَلَتْهُ. و امْرَأتُهُ أنّها فَقَدتْهُ. و جارُهُ بُعدَ دارِهِ. و جَليسُهُ الوَحْدةَ مِن مُجالَسَتِهِ. إنْ كانَ أصْغَرَ مَن في المَجلِسِ أعْنى مَن فَوقَهُ. و إنْ كانَ أكْبَرَهُم أفْسَدَ مَن دُونَهُ.^۸

۹۵۵

همنشينى با احمق

۴۵۶۹.امام على عليه السلام :هرگاه با احمق همنشين شدى و هرگاه با بدكار معاشرت كردى و هرگاه با ستمگر برخورد نمودى بر حذر باش.

۴۵۷۰.امام على عليه السلام :دشمنِ دانا، بهتر از دوستِ نادان است.

۴۵۷۱.امام على عليه السلام :دورى احمق، بهتر از نزديك بودن اوست، و سكوتش بهتر از سخن گفتنش.

۴۵۷۲.امام على عليه السلام :نگاه كردن به احمق روشنى چشم را مى برد.

۴۵۷۳.امام على عليه السلام :تحمّل كردن احمق، مايه عذاب روح است.

۴۵۷۴.امام على عليه السلام :از احمق دورى كن ؛ زيرا كه مدارا كردن با او، تو را به رنج مى افكند و سازگارى با او، تو را هلاك مى كند و مخالفت با او، آزارت مى دهد و همراهى با او، باعث سختى و گران بارى توست.

۴۵۷۵.امام على عليه السلام :دوستى با احمق، مانند درخت آتش است كه شاخه هايش يكديگر را مى سوزانند.

۴۵۷۶.امام زين العابدين عليه السلام ( ـ در سفارش به فرزند بزرگوار خود حضرت باقر عليه ال ) فرمود : فرزندم ! از همنشينى يا رفت و آمد با احمق بپرهيز و از او دورى كن و با وى همسخن مشو ؛ زيرا آدم احمق، غايب باشد يا حاضر. پست و فرومايه است ؛ هرگاه زبان به سخن گشايد حماقتش او را رسوا كند و هرگاه خاموش شود به دليل ناتوانى در سخن گفتن باشد. اگر كارى كند خرابى به بار آورد و چون مسؤوليتى به عهده گيرد آن را تباه سازد. نه علم خودش به كار او مى آيد و نه دانش ديگران سودش مى رساند. به سخن خيرخواه خود گوش نمى دهد، و همنشينش از دست او آسوده نيست. مادرش آرزوى مرگ او را دارد و همسرش آرزوى از دست دادن او را و همسايه اش آرزوى رفتن از همسايگى اش را و همنشينش آرزوى خلاصى از همنشينى او را. اگر در مجلسى كمترين فرد مجلس باشد بالاتر از خود را به رنج افكند و اگر بالاترين فرد باشد فرو دستان خود را به فساد و تباهى كشاند.

1.غرر الحكم : ۷۱۸۵.

2.بحار الأنوار : ۷۸/۱۲/۷۰.

3.غرر الحكم : ۴۴۵۱.

4.تحف العقول : ۲۱۴.

5.غرر الحكم : ۹۸۳۱.

6.غرر الحكم : ۲۵۹۳.

7.غرر الحكم : ۹۸۲۷.

8.الأمالي للطوسي : ۶۱۳ / ۱۲۶۸.