۴۵۱۳.الإمامُ الحسنُ عليه السلام ( ـ و قد سُئلَ عنِ الحِلْمِ ـ ) : كَظْمُ الغَيظِ و مِلْكُ النَّفْسِ.^۱

۴۵۱۴.الإمامُ الباقرُ عليه السلام :لَيس الحَليمُ الّذي لا يَتّقي أحَدا في مكانِ التَّقوى.^۲

۴۵۱۵.مصباح الشريعة ( ـ فيما نسبه إلى الإمام الصّادق عليه السلام ـ ) : الحِلمُ سِراجُ اللّه ِ... و الحِلمُ يَدورُ على خَمسَةِ أوْجُهٍ : أنْ يكونَ عزيزا فَيذِلَّ. أو يَكونَ صادقا فيُتَّهمَ. أو يَدْعوَ إلى الحقِّ فيُسْتَخَـفَّ بهِ. أو أنْ يُؤذى بلا جـرمٍ. أو أنْ يُطالِبَ بالحقِّ و يُخالِفـوهُ فيهِ. فإن آتَيْـتَ كُلاًّ مِنها حَقَّهُ فَقـد أصَبْـتَ.^۳

۹۴۵

الحِلمُ وَ العِلمُ

الكتاب :

وَ اللّه ُ عَلِيمٌ حَلِيمٌ».^۴

الحديث :

۴۵۱۶.رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله :و الّذي نَفْسي بِيَدِهِ. ما جُمِعَ شَيءٌ إلى شَيءٍ أفضَلَ مِن حِلمٍ إلى عِلمٍ.^۵

۴۵۱۳.امام حسن عليه السلام ( ـ در پاسخ به پرسش از معناى بردبارى ـ ) فرمود : فرو خوردن خشم و خويشتندارى.

۴۵۱۴.امام باقر عليه السلام :بردبار نيست آن كه از هيچ كس، در جايى كه بايد ترسيد، نترسد.

۴۵۱۵.مصباح الشريعة ( ـ در آنچه به امام صادق عليه السلام نسبت داده است ) : بردبارى، چراغ خداست... بردبارى پنج صورت دارد : كسى كه عزيز باشد و خوار شود. يا درستكار باشد و تهمت زده شود. يا به حقّ دعوت كند و به سبب آن تحقير و توهين شود، يا بدون آن كه گناهى كرده باشد آزار بيند، يا خواهان حقّ شود، اما مردم با او مخالفت ورزند ؛ اگر حقّ هر يك از اين پنج مورد را ادا كردى، بردبار هستى.

۹۴۵

بردبارى و دانش

قرآن :

«و خداوند دانا و بردبار است».

حديث :

۴۵۱۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :سوگند به آن كه جانم در دست اوست، چيزى با چيزى جمع نشد كه بهتر از جمع علم و حلم باشد.

1.بحار الأنوار : ۷۸/۱۰۲/۲.

2.. الكافي : ۸/۵۵/۱۶.

3.مصباح الشريعة : ۳۱۶.

4.. النساء : ۱۲.

5.الخصال : ۵/۱۱.