۹۲۴

ما يَمنَعُ الحِكمَةَ

۴۴۰۶.رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله :القَلبُ يَتَحمّلُ الحِكمَةَ عند خُلُوِّ البَطْنِ. القَلبُ يَمُجُّ الحِكمَةَ عند امْتِلاءِ البَطْنِ.^۱

۴۴۰۷.عنه صلى الله عليه و آله :مَن أكَلَ طَعاما للشَّهْوَةِ حَرّمَ اللّه ُ على قَلبِهِ الحِكمَةَ.^۲

۴۴۰۸.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :التُّخمَةُ تُفْسِدُ الحِكمَةَ. البِطْنَةُ تَحْجُبُ الفِطْنَةَ.^۳

۴۴۰۹.عنه عليه السلام :لا تَجْتَمِعُ الشَّهوَةُ و الحِكمَةُ.^۴

۴۴۱۰.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :الغَضَبُ مَمْحَقةٌ لقَلبِ الحكيمِ. و مَن لم يَمْلِكْ غَضَبَهُ لَم يَمْلِكْ عَقلَهُ.^۵

۴۴۱۱.الإمامُ الكاظمُ عليه السلام :إنّ الزَّرعَ يَنْبُتُ في السَّهلِ و لا يَنْبُتُ في الصَّفا. فكذلكَ الحِكمَةُ تَعْمُرُ في قَلبِ المُتواضِعِ، و لا تَعْمُرُ في قَلبِ المُتَكبِّرِ الجبّارِ ؛ لأنَّ اللّه َ جَعلَ التَّواضُعَ آلةَ العَقلِ.^۶

۹۲۴

موانع كسب حكمت

۴۴۰۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :آن گاه كه شكم خالى باشد، دل حكمت را مى پذيرد ؛ زمانى كه معده پر باشد، دل حكمت را بيرون مى افكند.

۴۴۰۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كس غذايى را براى شهوت [و لذّت و نه سدّ جوع] بخورد، خداوند حكمت را بر دل او حرام گرداند.

۴۴۰۸.امام على عليه السلام :پرخورى، حكمت را تباه مى كند ؛ شكم بارگى، هوش و ذكاوت را مى برد.

۴۴۰۹.امام على عليه السلام :شهوت و حكمت با هم جمع نمى شوند.

۴۴۱۰.امام صادق عليه السلام :خشم، دل حكيم را تباه مى كند و كسى كه اختيار خشم خود را نداشته باشد اختيار عقل خويش را ندارد.

۴۴۱۱.امام كاظم عليه السلام :همانا زراعت در دشت مى رويد و بر روى كوه نمى رويد. حكمت نيز چنين است، در دلهاى افتاده آبادان مى شود و در دل خود ستاى گردن فراز پرورش نمى يابد^۷ ؛ زيرا كه خداوند افتادگى را ابزار خِرد قرار داده است.

1.تنبيه الخواطر : ۲/۱۱۹.

2.تنبيه الخواطر : ۲/۱۱۶.

3.غرر الحكم : ۶۵۱ ـ ۶۵۲.

4.غرر الحكم : ۱۰۵۷۳.

5.بحار الأنوار : ۷۸/۲۵۵/۱۲۹.

6.بحار الأنوار : ۷۸/۳۱۲/۱.

7.افتادگى آموز اگر طالب فيضى هرگز نخورد آب زمينى كه بلند است.