۷۷۳

مَتى يَجوزُ الفِرارُ؟

الكتاب :

(يا أَيُّهَا النَّبِيُّ حَرِّضِ الْمُؤْمِنِينَ عَلَى الْقِتَالِ إِنْ يَكُنْ مِنْكُمْ عِشْرُونَ صَابِرُونَ يَغْلِبُوا مِائَتَيْنِ وَ إِنْ يَكُنْ مِنْكُمْ مِائَةٌ يَغْلِبُوا أَلْفا مِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لا يَفْقَهُونَ).^۱

(الآن خفّف اللّهُ عَنكُم و عَلِمَ أنَّ فيكُم ضَعفا).^۲

الحديث :

۳۶۷۷.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :الفِرارُ في وَقْتِهِ ظَفَرٌ.^۳

۳۶۷۸.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :الفِرارُ في أوانِهِ يَعْدِلُ الظَّفَرَ في زَمانِهِ.^۴

۳۶۷۹.عنه عليه السلام :إنَّ اللّهَ فَرَضَ القِتالَ على الاُمّةِ. فجَعلَ على الرّجُل الواحِدِ أنْ يُقاتِلَ عَشرَةً مِن المُشرِكينَ. فقالَ : «إنْ يَكُنْ مِنْكُم عِشْرونَ صَابِرونُ يَغْلِبوا مِائَتينِ......... » ثُمّ نَسَخَها سُبحانَهُ فقالَ : «الآنَ خَفَّفَ اللّهُ عَنْكُم......... » ......... فصارَ فَرضُ المؤمنينَ في الحَرْبِ إذا كانَ عِدّةُ المُشرِكينَ أكْثَرَ مِن رَجُلَينِ لِرَجُلٍ لَم يَكُنْ فارّا مِن الزَّحْفِ.^۵

۷۷۳

چه وقت فرار از جنگ رواست؟

قرآن :

«اى پيامبر ! مؤمنان را به جنگ برانگيز. اگر از شما بيست تن باشند و در جنگ پايدارى كنند بر دويست تن غلبه خواهند يافت. و اگر صد تن باشند بر هزار تن از كافران پيروز مى شوند. زيرا آنان مردمى عارى از فهمند».

«اكنون خدا بر شما تخفيف داده و معلوم داشت كه در شما ضعفى هست».

حديث :

۳۶۷۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :گريختنِ به موقع، پيروزى است.

۳۶۷۸.امام على عليه السلام :گريختنِ به جا، برابر با پيروزىِ به موقع است.

۳۶۷۹.امام على عليه السلام :خداوند جنگيدن را بر اين امت واجب فرمود و مقرّر داشت كه هر يك مرد، با ده مشرك بجنگد. مى فرمايد : «اگر از شما بيست تن باشند كه پايدارى ورزند بر دويست نفر پيروز شوند......... » خداوند سبحان سپس اين آيه را نسخ كرد و فرمود : «اينك خداوند بار شما را سبك گردانيد......... »......... از آن پس وظيفه مؤمنان در جنگ اين شد كه اگر تعداد مشركان بيشتر از دو مرد در برابر يك مرد باشد، فرار كننده از جنگ، فرارى محسوب نمى شود.

1.الأنفال : ۶۵.

2.الأنفال : ۶۶.

3.عوالي اللآلي : ۱/۲۹۰/۱۵۲.

4.غرر الحكم : ۲۰۰۳.

5.وسائل الشيعة : ۱۱/۶۴/۳.