۷۳۹
عِلّةُ كِتمانِ بَعضِ العُلومِ وَ الأحكامِ
۳۵۵۷.الإمامُ الباقرُ عليه السلام :لَو أجِدُ ثَلاثةَ رَهْطٍ أسْتَودِعُهُم العِلمَ و هُم أهْلٌ لذلكَ. لَحدَّثْتُ بما لا يُحتاجُ فيهِ إلى نَظرٍ في حَلالٍ و لا حَرامٍ و ما يكونُ إلى يَومِ القِيامَةِ.۱
۳۵۵۸.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام ( ـ لأبي بصيرٍ ـ ) : أمَا و اللّهِ لو أنّي أجِدُ مِنكُم ثَلاثةَ مؤمنينَ يَكْتُمونَ حَديثي. ما اسْتَحْلَلتُ أنْ أكْتُمَهُم حَديثا.۲
۳۵۵۹.عنه عليه السلام :لَولا أنْ يَقعَ عِندَ غَيرِكُم كَما قَد وَقعَ غَيرُهُ. لأعْطَيْتُكُم كِتابا لا تَحْتاجونَ إلى أحَدٍ حتّى يَقومَ القائمُ ـ عجّلَ اللّهُ تعالى فَرجَهُ ـ.۳
۳۵۶۰.عنه عليه السلام :ما أجِدُ مَن اُحَدِّثُهُ. و لَو أنّي اُحَدِّثُ رجُلاً مِنكُم بالحَديثِ فمَا يَخْرُجُ مِن المَدينَةِ حتّى اُوتيَ بعَيْنهِ فأقولَ: لَم أقُلْهُ.۴(انظر) عنوان ۴۵۵ «الكتمان». ۵۵۳ «التقيّة».
۷۴۰
عِلَلُ اختِلافِ الأحاديثِ
۳۵۶۱.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :مَن عَرَفَ مِن أمرِنا أنْ لا نَقولَ إلاّ حَقّـا فلْيَكْتَفِ بِما يَعْلَـمُ مِنّا. فإنْ سَمِعَ مِنّا خِلافَ ما يَعْلَمُ فلْيَعلَمْ أنَّ ذلكَ مِنّا دِفاعٌ و اخْتيارٌ لَهُ.۵
۷۳۹
علّت پوشيده داشتن برخى دانشها و احكام
۳۵۵۷.امام باقر عليه السلام :اگر من سه گروه۶ مى يافتم كه شايستگى آن را داشتند تا دانش [خود ]را به ايشان بسپارم، هر آينه آن چيزى را مى گفتم كه با وجود آن نيازى نبود كه به بررسى حلال و حرام و آن چه تا روز قيامت رخ خواهد داد، پرداخته شود.
۳۵۵۸.امام صادق عليه السلام ـ ( به ابو بصير ) ـ فرمود : به خدا سوگند اگر در ميان شما سه مؤمن بيابم كه حديث مرا پوشيده بدارند، هرگز بر خود روا نمى شمردم كه حديثى را از آنان پوشيده دارم.
۳۵۵۹.امام صادق عليه السلام :اگر بيم آن نبود كه به دست غير شما بيفتد. چنان كه پيشتر كتابهاى ديگر به دست نااهلان افتاد. هر آينه به شما كتابى مى دادم كه تا قيام قائم ـ عجل الله تعالى فرجه ـ نياز به احدى پيدا نمى كرديد.
۳۵۶۰.امام صادق عليه السلام :كسى را نمى يابم كه برايش حديث بگويم. اگر من به يكى از شما حديثى بگويم هنوز آن شخص از مدينه خارج نشده است كه همان حديث را نزد من مى آورند [و مى گويند شما اين حديث را گفته ايد؟ ]و من [از باب تقيّه] مى گويم : آن را نگفته ام.
۷۴۰
علل اختلاف احاديث
۳۵۶۱.امام صادق عليه السلام :كسى كه مى داند ما جز حقّ نمى گوييم، پس بايد به آنچه از ما مى داند بسنده كند (و به همان حديث عمل نمايد) و چنانچه حديثى از ما شنيد كه با آنچه از ما مى داند سازگار نبود، بايد بداند كه آن سخن را براى دفاع از [جان] او گفته ايم و خير او را خواسته ايم.
1.بحار الأنوار: ۲/۲۱۲/۱.
2.الكافي : ۲/۲۴۲/۳.
3.بحار الأنوار:۲/۲۱۳/۲.
4.بحار الأنوار : ۲/۲۱۳/۵.
5.الاحتجاج : ۲/۲۶۰/۲۳۱.
6.رهط : يك گروه مركّب از سه تا ده نفر ـ م.