۵۰۵

التّحذيرُ مِنَ الجَزَعِ

الكتاب:

إِنَّ الاْءِنْسَانَ خُلِقَ هَلُوعا * إِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعا * وَ إِذَا مَسَّهُ الْخَيْرُ مَنُوعا».^۱

الحديث:

۲۴۶۶.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :مَن يَعرِفِ البلاءَ يَصْبِرْ علَيهِ، و مَن لا يَعرِفْهُ يُنْكِرْهُ.^۲

۲۴۶۷.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :الجَزَعُ هَلاكٌ.^۳

۲۴۶۸.عنه عليه السلام :إيّاكَ و الجَزَعَ ؛ فإنّهُ يَقْطَعُ الأملَ. و يُضْعِفُ العملَ، و يُورِثُ الهَمَّ. و اعلَمْ أنَّ المَخْرَجَ في أمرَينِ : ما كانتْ فيهِ حِيلَةٌ فالاحْتِيالُ، و ما لَم تكُنْ فيهِ حِيلةٌ فالاصْطِبارُ.^۴

۲۴۶۹.عنه عليه السلام ( ـ و هو يَدفِنُ النبيَّ صلى الله عليه و آله ـ ) : إنَّ الصَّبرَ لَجميلٌ إلاّ عنكَ. و إنّ الجَزَعَ لَقبيحٌ إلاّ علَيكَ. و إنّ المُصابَ بكَ لَجليلٌ. و إنَّهُ قَبْلَكَ و بَعْدَكَ لَجَلَلٌ.^۵

۵۰۵

پرهيز از بيتابى كردن

قرآن :

«بى گمان. آدمى سخت ناشكيبا آفريده شده است. چون شرّى به او رسد بيتابى مى كند. و چون خيرى به او رسد بخل مى ورزد».

حديث :

۲۴۶۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :آن كه بلا را مى شناسد، بر آن شكيبايى مى ورزد و آن كه نمى شناسد، آن را ناخوش مى دارد.

۲۴۶۷.امام على عليه السلام :بيتابى كردن هلاكت بار است.

۲۴۶۸.امام على عليه السلام :از بيتابى كردن بپرهيز كه آن اميد را قطع مى كند و كار را به ضعف مى كشاند و اندوه به بار مى آورد. بدان كه دو راه نجات بيشتر نيست: يا مشكلى چاره دارد كه بايد چاره انديشى كرد و يا چاره ندارد كه در آن صورت بايد شكيبايى ورزيد.

۲۴۶۹.امام على عليه السلام ( ـ در هنگام خاكسپارى پيامبر صلى الله عليه و آله ـ ) فرمود : شكيبايى زيباست جز در برابر فقدان تو. و بيتابى كردن زشت است مگر بر غم از دست دادن تو. مصيبت رحلت تو بس بزرگ است و هر مصيبت ديگرى، پيش از تو و پس از تو، خُرد و ناچيز است.

1.المعارج : ۱۹ ـ ۲۱.

2.الأمالي للصدوق : ۵۷۷/۷۸۸.

3.غرر الحكم : ۵۸.

4.بحار الأنوار : ۸۲/۱۴۴/۲۹.

5.نهج البلاغة : الحكمة ۲۹۲.