۳ / ۲۱

خوددارى از آزار ديگران‏

۶۶.الأمالى للصدوق :حدّثنا عليّ بن أحمد. قال : حدّثنا محمّد بن أبى عبد اللَّه الكوفي، عن سهل بن زياد الآدمى. عن عبد العظيم بن عبد اللَّه الحسنى. عن عليّ بن محمّد بن عليّ بن موسى بن جعفر بن محمّد بن عليّ بن الحسين بن عليّ بن أبى طالب عليهم السلام. قال : لَمّا كَلَّمَ اللَّهُ‏عزّ وجلّ موسى‏ بنَ عِمرانَ عليه السلام... قالَ : إلهى ! فَما جَزاءُ مَن كَفَّ أذاهُ عَنِ النّاسِ وبَذَلَ مَعروفَهُ لَهُم ؟ قالَ : يا موسى‏ ! تُناديهِ النّارُ يَومَ القِيامَةِ : لا سَبيلَ لى عَلَيكَ.۱

ترجمه‏

حضرت عبد العظيم عليه السلام: امام هادى عليه السلام فرمود : «هنگامى كه خداوند با موسى بن عمران عليه السلام سخن مى‏گفت.... موسى گفت : خدايا ! پاداش كسى كه از آزار مردم دست بدارد و با آنها به نيكى رفتار نمايد، چيست ؟
فرمود : در روز قيامت. آتش دوزخ به او ندا مى‏دهد : "تو را به من راهى نيست"».

شرح‏

بر پايه اين حديث. خوددارى از آزار ديگران و نيكى كردن به آنها. يكى از موانع بزرگ رفتن به دوزخ است و آتش دوزخ نمى‏تواند كسى را كه آزارش به ديگران نرسيده، آزار دهد. و اينك، نكاتى در توضيح اين حديث :
۱. از منظر احاديث اسلامى. رعايت حقوق ديگران و اجتناب از آزار رساندن به آنان. بارزترين نشانه پيروى از اسلام است. اهمّيت اين ويژگى، تا آن جاست كه بدون آن. نمى‏توان كسى را مسلمان ناميد. در حديثى معتبر از پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله نقل شده كه فرمود :
المُسلِمُ مَن سَلِمَ المُسلِمونَ مِن يَدِهِ وَ لِسانِهِ.۲
مسلمان. كسى است كه مسلمانان از دست و زبان او آسوده باشند.


1.الأمالى. صدوق : ص ۲۷۶ ح ۳۰۷. بحار الأنوار : ج ۶۶ ص ۳۸۳ ح ۴۶. نيز. ر. ك : همين كتاب : ح ۹۲.

2.دانش‏نامه قرآن و حديث: ج ۲ ص ۴۹۵ ح ۱.