۲۱۵۱۳.عنه عليه السلام :عِبادَ اللّه ِ، إنّ مِن أحَبِّ عِبادِ اللّه ِ إلَيهِ عَبدا أعانَهُ اللّه ُ على نَفسِهِ... فهُو مِن مَعادِنِ دِينِهِ. و أوتادِ أرضِهِ. قَد ألزَمَ نَفسَهُ العَدلَ. فكانَ أوَّلَ عَدلِهِ نَفيَ الهَوى عَن نَفسِهِ.^۱

۲۱۵۱۴.الإمامُ الباقرُ عليه السلام :تَوَقَّ مُجازَفَةَ الهَوى بدَلالَةِ العَقلِ. وَ قِفْ عِندَ غَلَبَةِ الهَوى باستِرشادِ العِلمِ.^۲

(انظر) الإنسان : باب ۳۱۷ حديث ۱۶۶۳.

۳۹۸۶

أقوَى النّاسِ مَن غَلَبَ هَواهُ

۲۱۵۱۵.رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله :أشجَعُ النّاسِ مَن غَلَبَ هَواهُ.^۳

۲۱۵۱۶.عنه صلى الله عليه و آله :إنّ الشَّديدَ لَيسَ مَن غَلَبَ النّاسَ. و لكِنَّ الشَّديدَ مَن غَلَبَ على نَفسِهِ.^۴

۲۱۵۱۷.تنبيه الخواطر :قيلَ : مَرَّ رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله بقَومٍ فيهِم رجُلٌ يَرفَعُ حَجَرا يُقالُ لَهُ : حَجَرُ الأشِدّاءِ. و هُم يَعجَبونَ مِنهُ. فقالَ : أ فَلا اُخبِرُكُم بما هُو أشَدُّ مِنهُ ؟ رجُلٌ سَبَّهُ رجُلٌ فحَلُمَ عَنهُ فغَلَبَ نَفسَهُ، و غَلَبَ شَيطانَهُ و شَيطانَ صاحِبِهِ.^۵

۲۱۵۱۳.امام على عليه السلام :اى بندگان خدا! از محبوبترين بندگان خداوند در پيشگاه او كسى است كه خدا او را در برابر نفْسش يارى رساند... او از معدن هاى دين خدا و پايه هاى استوار زمين است، خويشتن را ملزم به پيروى از عدالت كرده و نخستين گام عدل او، زدودن هوا و هوس از نفْس خود است.

۲۱۵۱۴.امام باقر عليه السلام :با راهنمايى عقل، خودت را از خطر هوس نگه دار و به گاه چيرگى هواى نفْس با ره جويى از دانش ايستادگى كن.

۳۹۸۶

قويترين مردم كسى است كه بر هوس خود پيروز شود

۲۱۵۱۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :شجاعترين مردم، كسى است كه بر هوس خود چيره آيد.

۲۱۵۱۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :پهلوان كسى نيست كه بر مردم چيره شود، بلكه پهلوان كسى است كه بر نفْس خود چيره شود.

۲۱۵۱۷.تنبيه الخواطر :گفته شده است پيامبر خدا صلى الله عليه و آله به عدّه اى برخورد كه در ميان آنان مردى در حال بلند كردن سنگى به نام سنگ پهلوانان بود و مردم از [نيروى ]او تعجّب مى كردند حضرت فرمود : آيا به شما بگويم پهلوانتر از اين مرد كيست؟ مردى كه ديگرى او را دشنام دهد و او بردبارى ورزد و بر نفْس خود چيره آيد و بر شيطان خود و شيطان او غلبه كند.

1.. نهج البلاغة : الخطبة ۸۷.

2.بحار الأنوار : ۷۸/۱۶۳/۱.

3.. معاني الأخبار : ۱۹۵/۱.

4.تنبيه الخواطر : ۲/۱۰.

5.تنبيه الخواطر : ۲/۱۰.